Raoul Monsembula (Greenpeace Landencoördinator DRC, Bossencampagne) verzamelt ideeën en wensen van de inwoners van Lokolama. © Kevin McElvaney / Greenpeace
Vertegenwoordigers van de inheemse gemeenschappen Awyu en Moi in West-Papoea tijdens hun bezoek aan het Hooggerechtshof in Jakarta. © Jurnasyanto Sukarno / Greenpeace
Greenpeace maakt zich hard voor de rechten van Inheemse groepen, waaronder het recht op zelfbeschikking, culturele identiteit, traditionele kennis, en toegang tot en zeggenschap over hun land en natuurlijke hulpbronnen. Ook het recht om deel te nemen aan besluitvormingsprocessen over onderwerpen die hen raken is belangrijk. Deze rechten zijn ook opgenomen in de VN verklaring van de rechten van Inheemse groepen (2007) en in de wereldwijde afspraken over de bescherming van biodiversiteit.
En dat is belangrijk, want Inheemse volkeren en lokale gemeenschappen fungeren al generaties lang als bewakers van gebieden die een groot deel van de resterende bossen en biodiversiteit in de wereld herbergen. Ze beheren minstens een kwart van al het land ter wereld – een cijfer dat waarschijnlijk verdubbeld zou worden als we ook de gebieden meetellen waarvoor ze momenteel geen wettelijke eigendomsrechten hebben. Dit gebied omvat ongeveer 80 procent van de biodiversiteit op onze planeet. Inheemse volkeren zijn de beste beschermers van deze gebieden, waarmee ze al eeuwenlang in harmonie leven.
En ondanks de afspraken na de Biodiversiteitstop in 2022 krijgen Inheemse groepen nog steeds geen plaats aan de onderhandelingstafel. Het is tijd dat wereldleiders hun beloften omzetten in echte actie. Landen moeten niet alleen aanzienlijk meer financiële middelen vrijmaken om biodiversiteit te beschermen, maar deze middelen ook besteden volgens modellen van inheemse natuurbescherming. Hierbij moeten hun gebieden worden gerespecteerd, hun rechten gewaarborgd en hun vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming gegarandeerd.
Hieronder geven we vier voorbeelden van Inheemse groepen die zich inzetten voor de bescherming van hun leefomgeving. Greenpeace is trots deze groepen te kunnen steunen in hun strijd voor een leefbare toekomst.
Landrechten in de Amazone
Het vergt nogal wat doorzettingsvermogen om meer dan tien jaar lang de plek waar je leeft te verdedigen. De plek waar ooit je ouders en grootouders leefden en die later weer wordt doorgegeven aan je kleinkinderen. Maar dat is precies wat de gemeenschappen langs de rivier de Manicoré hebben gedaan, in het centrale westen van het Braziliaanse Amazonegebied, waar ongeveer 4.000 mensen wonen.
Dit gebied kampt met toenemende ontbossing door de constante uitbreiding van de agro-industrie. Sinds 2006 vechten Inheemse families uit Manicoré voor het recht om het bos duurzaam te gebruiken. Hun doel was het omzetten van het 392.239 hectare grote gebied in een Duurzaam Ontwikkelingsreservaat (RDS). Dat is een model waarmee Inheemse gemeenschappen hun levenswijze kunnen behouden én duurzame activiteiten kunnen ondernemen terwijl ze de natuur beschermen. De lokale regering werkte alleen niet mee en weigerde het recht van deze families te erkennen.
Maar de gemeenschap gaf niet op en bleef protesteren. Ze eiste landelijke actie van de Staatsprocureur en het Federale Openbaar Ministerie. Door deze druk boekten ze in maart 2022 een belangrijke overwinning: het recht op hun eigen land, dat voortaan voor onbepaalde tijd collectief gebruikt mag worden door de Inheemse bevolking van Manicoré.
Deze maatregel waarborgt niet alleen het recht van de lokale gemeenschappen op hun land, maar ook andere rechten, zoals toegang tot sociale voorzieningen en de duurzame ontwikkeling van hun land. Het verkrijgen van deze rechten is een belangrijk precedent in Brazilië. Hoewel het juridisch al mogelijk was, is dit de eerste keer dat deze rechten ook echt aan een lokale gemeenschap zijn toegekend. Dat kan nu ook op andere plekken in Brazilië worden gedaan.
Met de ‘Amazon we need’ expeditie van Greenpeace werd wetenschappelijk onderzoek mogelijk waarmee we de lokale gemeenschappen ondersteunen. We helpen onderzoekers om biodiversiteit te bestuderen en verzamelen data die lokale gemeenschappen helpen in hun strijd voor wettelijke bescherming van hun land.
Sinds 2006 proberen gezinnen die verbonden zijn aan de Centrale van de Agro-extractieve Verenigingen van de Manicoré-rivier (CAARIM) de Duurzame Ontwikkelingsreserve van de Manicoré-rivier (RDS) – een beschermd gebied – op te richten. © Nilmar Lage / Greenpeace
Twintig jaar strijd voor Tanah Papua
Een van de grootste regenwouden ter wereld bevinden zich in het westelijke deel van Nieuw-Guinea, bekend als Tanah Papua of West Papua. Deze gebieden worden ernstig bedreigd door houtkap-, mijnbouw- en plantagebedrijven. Greenpeace Indonesië steunt al 20 jaar de Inheemse bevolkingsgroepen die met gevaar voor eigen leven hun leefgebieden beschermen tegen destructieve industrieen. Op 12 augustus 2025 publiceerde Greenpeace Indonesië het boek ‘Paradise Silenced’ waarin het leven en de rijke cultuur van Inheemse groepen in Tanah Papua, de unieke biodiversiteit, de externe bedreigingen en de oplossingen voor de toekomst worden gedocumenteerd.
Eerder dit jaar grepen vier jonge West-Papoeanen uit de Raja Ampat-archipel samen met Greenpeace-activisten het podium op de Indonesia Critical Minerals Conference om zich uit te spreken tegen de plannen voor een grote nikkelmijn in een van de meest biodiverse gebieden van Tanah Papua, de Raja Ampat. Niet lang daarna trok de overheid de mijnbouwlicentie voor de geplande mijn in Raja Ampat in.
Activisten van Greenpeace Indonesië poseerden voor een foto met een spandoek met de teksten ‘Save Raja Ampat, Stop Nickel’ en ‘Selamatkan Hutan Papua’, met op de achtergrond de iconische karst-eilandformatie van Piaynemo, Raja Ampat. © Nita / Greenpeace.
Landrechten voor de Lokolama in de Democratische Republiek Congo (DRC)
De Inheemse bevolking van Lokolama beschermt hun bossen al eeuwenlang tegen industriële houtkap en uitbuiting, terwijl hun eigen rechten constant worden bedreigd. In 2019 boekten zij een belangrijke overwinning: ze werden de eerste Inheemse groep in de DRC die een Lokaal Gemeenschapsbosconcessie (CFCL) kreeg toegekend. Dankzij wetgeving uit 2016 werden hiermee hun landrechten en het recht op het beheren van de bossen op hun land juridisch erkend.Voor de Lokolama-gemeenschap betekentde gemeenschapsbosbeheer dat ze een manier om hun bossen duurzaam kunnente beheren, overexploitatie tegen kunnen te gaan, hun levensomstandigheden te kunnen verbeteren en hun levensonderhoud te behouden.Maar dat proces om die rechten te verwerven was lang en kostbaar. Greenpeace DRC droeg bij met concrete en financiële ondersteuning. Bijvoorbeeld door het vervoer van Inheemse leiders tussen hun dorp en administratieve centra te faciliteren. Ook zorgde Greenpeace voor juridische ondersteuning.
De vooruitgang die de Lokolama-gemeenschap heeft geboekt op het gebied van bosbescherming is bijzonder en toont aan dat gemeenschapsbeheer een succesvol model kan zijn voor het versterken van de positie van inheemse volkeren en het vinden van echte oplossingen voor het beschermen van het regenwoud. Toch blijven discriminatie, stigmatisering en andere vormen van misbruik van inheemse volkeren in het Congobekken wijdverspreid. Zo blijven hun rechten voor het beschermen en onderhouden van de bossen in gevaar.
Om die bescherming te garanderen is er behoefte aan meer financiering ter ondersteuning van inheemse volkeren wereldwijd. Zo kunnen Inheemse groepen in deze bossen blijven leven, terwijl zij deze beschermen voor de hele mensheid. Greenpeace blijft zich daarvoor inzetten.
Greenpeace Afrika voerde een reis uit naar Lokolama om mensenrechtenschendingen en misbruiken tegen de Inheemse bevolking van het dorp Lokolama in de Democratische Republiek Congo te onderzoeken. © Gosette Lubondo / Greenpeace
Inheemse groepen van de eilanden in de Stille Oceaan
Diepzeemijnbouw bedreigt het cultureel erfgoed van Inheemse groepen die in de omgeving van de Clarion Clipperton Zone, het gebied in de Stille Oceaan waar mijnbouwbedrijven willen beginnen met diepzeemijnbouw, leven. Het is dus niet meer dan logisch dat deze groepen hun stem kunnen laten horen bij de internationale vergaderingen van de Internationale Zeebodemautoriteit (ISA) en meebeslissen over diepzeemijnbouw in hun leefomgeving. Er is echter geen inheemse stuurgroep of formeel mechanisme om rekening te houden met Inheemse en traditionele kennis, perspectieven of cultureel erfgoed in de ISA. En in tegenstelling tot de industrie hebben Inheemse groepen niet de financiële middelen om hun deelname zelf te betalen.
Om Inheemse groepen toch een stem te geven heeft Greenpeace de afgelopen 3 jaar de deelname van Inheemse delegaties aan de ISA vergaderingen mogelijk gemaakt. Op verzoek van deze Inheemse groepen zelf, heeft Greenpeace hun reis- en verblijfkosten betaald. De Inheemse deelnemers zijn geen lobbyisten of woordvoerders van Greenpeace, maar spreken onafhankelijk, vanuit hun eigen ervaringen en belangen. Solomon Pili Kahoʻohalahala uit Hawai, of ‘Uncle Sol’, legt uit dat er in zijn cultuur ‘geen scheiding is tussen ons en de natuur – het is wie we zijn. Waar we ook zijn, in het diepste deel van de oceaan, aan het oppervlak van het water, op het land, in de bergen of in de lucht, we maken deel uit van het geheel. Wanneer industrieën plannen smeden om het scheppingsgebied te vernietigen en geen oog hebben voor dat deel van onze identiteit, doet dat pijn.’
Sol Kaho’ohalahala, ofwel ‘Uncle Sol’, verzorgt een speciale Hawaiiaanse welkomstceremonie met bijzonder water en zout van de eilanden, samen met een zegen voor de kapitein, de bemanning en het schip. © Tim Aubry / Greenpeace
Wil jij de strijd voor de wereldwijde natuur steunen? Een ding wat je kunt doen, is het tekenen van de petitie om ontbossing wereldwijd te stoppen.
Bossen zijn van levensbelang voor onze planeet. Als het thuis voor vele mensen en dieren. En als de natuurlijke beschermers van ons klimaat.
Teken de petitie