Ήρωες υπάρχουν πολλοί. Όλοι λίγο-πολύ ήρωες είμαστε σήμερα. Αυτό το ξέρω καλά. Εκείνο που δεν ήξερα είναι ότι μερικά χιλιόμετρα πιο κει, βρίσκονται ήρωες-παραγωγοί (και μάλιστα αρκετοί!). Άνθρωποι που με ελάχιστα στα χέρια τους κάνουν θαύματα. Που επιμένουν στο δύσκολο δρόμο και όχι τις εύκολες λύσεις.
Κάποιους από αυτούς είχα το προνόμιο να τους γνωρίσω από κοντά. Είναι αγρότες που έχουν γυρίσει θαρραλέα την πλάτη στις «φθηνές λύσεις» της βιομηχανικής γεωργίας και έχουν ήδη στραφεί στις μόνες πραγματικά συμφέρουσες (για όλους) επιλογές: βιώσιμες πρακτικές που παράγουν φαγητό χωρίς να εγκλωβίζουν τους παραγωγούς στο φαύλο κύκλο των χημικών και των φυτοφαρμάκων και χωρίς να καταστρέφουν τους πόρους και την υγεία ανθρώπων και περιβάλλοντος.
Τους τελευταίους δώδεκα μήνες τριγύρισα σε διάφορες περιοχές της χώρας, παρέα με καλούς φίλους-συναδέλφους, για να γνωρίσουμε και να κουβεντιάσουμε με αγρότες και κτηνοτρόφους που δοκιμάζουν ελληνικά κτηνοτροφικά φυτά: το λούπινο, το κουκί, το ρεβίθι και το μπιζέλι. Ελληνικές καλλιέργειες, εύκολες και οικονομικές, ανθεκτικές και προσαρμοσμένες στο εδώ κλίμα και έδαφος. Και ο καρπός τους υψηλά πρωτεϊνούχος. Αυτά φύτευαν οι άνθρωποι, αυτή την πρωτεϊνη έτρωγαν τα πρόβατα, οι κατσίκες και οι αγελάδες στην Ελλάδα, πριν εισβάλλει η μεταλλαγμένη πρωτεϊνούχα σόγια της Monsanto από τις ΗΠΑ και τη Λατινική Αμερική.
Βρεθήκαμε στη Βοιωτία, την Εύβοια, τη Θεσσαλονίκη, τις Σέρρες, την Καρδίτσα, τη Χαλκιδική και την Αρκαδία. Γνωρίσαμε παραγωγούς-ήρωες που έχουν βρει λύσεις εκεί όπου υπάρχουν προβλήματα γιατί γνωρίζουν καλά ότι προβλήματα και λύσεις συχνά πάνε μαζί. Μας άνοιξαν την πόρτα τους, τους σφίξαμε το χέρι. ‘Ολοι τους είχαν μία υπέροχη ιστορία να μας πουν. Ιστορία που τελικά με τη δική μας τροφή σχετίζεται και το δικό μας πιάτο αφορά.
Βρήκαμε πρωτοπόρους παραγωγούς στην πονεμένη (περιβαλλοντικά) Βοιωτία. Ασχολούνται εδώ και χρόνια με το μαύρο κτηνοτροφικό κουκί. Μας έδειξαν τα κουκοχώραφα τους, μας ανέβασαν στο τρακτέρ τους, μας πήγαν στα μαντριά με τα πρόβατα που τρώνε το κουκί και δίνουν το γάλα τους να γίνει τυρί. Τους ρωτήσαμε αν υπάρχει διαφορά τώρα που ταΐζουν το δικό τους κουκί αντί για τη βραζιλιάνικη σόγια. «Μέχρι και στη συμπεριφορά του ζώου βλέπω διαφορά» μας είπε με σιγουριά ο Γιάννης, τρίτης γενιάς κτηνοτρόφος με πρόβατα.
Ανακαλύψαμε γενναίους καλλιεργητές λούπινου στην περιοχή της Δορκάδας, στην Κεντρική Μακεδονία. Γνήσιοι επαναστάτες (“λουπινίστας” τους ονομάσαμε και τους άρεσε) που πιστεύουν βαθιά μέσα τους και γνωρίζουν ότι η πιο μεγάλη επανάσταση ξεκινάει από το δικό τους χωράφι. Άνθρωποι ωραίοι και σίγουροι. Καλλιεργούν λούπινα, που καθόλου τυχαία κάποτε λέγονταν “το κρέας του φτωχού” καθώς είναι το ψυχανθές με την υψηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη. Ταΐζουν λούπινα τα πρόβατά τους, παίρνουν το γάλα, φτιάχνουν γιαούρτι. Από την παραγωγή στην κατανάλωση. Δεν θέλουν να αγοράζουν σόγια και να εξαρτώνται από τα σκαμπανεβάσματα των διεθνών τιμών (η σόγια είναι χρηματιστηριακό είδος, η τιμή της ανεβοκατεβαίνει συνεχώς).
Υπάρχουν και άλλοι, σε διάφορα σημεία της χώρας. Μικροί παραγωγοί μεν, μεγάλοι ήρωες δε. «Αυτός είναι ο δικός μας μαύρος χρυσός», λένε και δείχνουν περήφανα το κτηνοτροφικό τους κουκί ο Σπύρος και η Νικολέτα στην Αυλίδα της Εύβοιας. «Περπατώ στη γη μου και την καμαρώνω. Αγνώριστη μου την έκανε το λούπινο», επιβεβαιώνει φίλος βιοκαλλιεργητής στην Αρκαδία.
Οι ήρωες της τροφής μας είναι αθόρυβοι και απομονωμένοι, όμως είναι εκεί. Επίμονοι και σίγουροι. Και δυστυχώς μόνοι τους, προς το παρόν τουλάχιστον. Χρειάζονται κίνητρα, τεχνογνωσία, υποστήριξη και έμπνευση για να πολλαπλασιαστούν και για να συνεχίσουν το δρόμο μπροστά, το μοναδικό δρόμο που θα μας εξασφαλίσει υγιεινή και ασφαλή τροφή.
Εμείς φυσικά θα παραμείνουμε στο πλάι τους!