Το Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τις χρήσεις γης που τέθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση, αποκλείει την εγκατάσταση ΑΠΕ από μια σειρά χρήσεων γης (μεταξύ αυτών οι περιοχές αμιγούς ή γενικής κατοικίας, πολεοδομικών κέντρων, κοινωφελών λειτουργιών, αγροτικής χρήσης, κ.α.).
Ανεμογεννήτριες στο Eemshaven, Ολλανδία © Joris van Gennip / Greenpeace
Η οριζόντια και ισοπεδωτική αυτή απαγόρευση[1] αντίκειται όχι μόνο σε υφιστάμενες ρυθμίσεις για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, αλλά και στον διεθνή και εθνικό στόχο της περαιτέρω διείσδυσης των ΑΠΕ στον αστικό ιστό και γενικότερα στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας.
“Δεν γνωρίζουμε αν είναι χειρότερο αυτή η αδιανόητη πρόβλεψη να οφείλεται σε προχειρότητα ή σε σκόπιμη παράλειψη. Θα ήταν αστείο, αν δεν ήταν τόσο τρομακτικό: το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας την ίδια στιγμή προωθεί και απαγορεύει την εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον αστικό ιστό και τις αγροτικές εκτάσεις”,
δήλωσε ο Δημήτρης Ιμπραήμ, υπεύθυνος εκστρατειών στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.
Μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές επιπτώσεις του σχεδίου του Προεδρικού Διατάγματος:
- Ακυρώνεται σε πολλές περιπτώσεις στην πράξη η δυνατότητα εγκατάστασης μονάδων ΑΠΕ για αυτοπαραγωγή. Σύμφωνα με την ισχύουσα υπουργική απόφαση[2] (που ακυρώνεται ουσιαστικά από το Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος) “φωτοβολταϊκά συστήματα τα οποία ,εγκαθίστανται στον ίδιο ή όμορο χώρο με τις εγκαταστάσεις κατανάλωσης τις οποίες τροφοδοτούν και οι οποίες συνδέονται στο Δίκτυο. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα μπορεί να εγκαθίστανται επί κτιρίων ή επί εδάφους ή άλλων κατασκευών, περιλαμβανομένων και αυτών του πρωτογενούς τομέα, σύμφωνα με την κείμενη πολεοδομική νομοθεσία”.
- Απαγορεύεται η εγκατάσταση ΑΠΕ σε περιοχές αγροτικής χρήσης. Έτσι, για παράδειγμα, δεν μπορούν να κατασκευαστούν σε αγροτική γη μονάδεςβιομάζας-βιοαερίου, για τις οποίες η εγγύτητα της μονάδας στην πρώτη ύλη αποτελεί όρο βιωσιμότητας της επένδυσης.
- Μπαίνουν φραγμοί στη δυνατότητα εγκατάστασης μονάδων ΑΠΕ από συνεταιριστικά σχήματα αγροτών. Μία τέτοια εξέλιξη έρχεται σε αντίθεση με τις πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σταθάκη για την προώθηση συνεταιριστικών ενεργειακών εγχειρημάτων[3] στο πλαίσιο του εθνικού σχεδιασμού.
- Μπαίνουν φραγμοί στη δυνατότητα εγκατάστασης μονάδων ΑΠΕ σε περιοχές κοινωφελών λειτουργιών από ΟΤΑ για εξυπηρέτηση δημοτικών χρήσεων ή/και κοινωνικών προγραμμάτων καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας.
- Απαγορεύεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε αγροτικές εκτάσεις. Το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος επεκτείνει την απαγόρευση του Ν.4015/2011 (απαγορεύει την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας) σε όλες τις περιοχές με αγροτική χρήση (με πρόσχημα την προστασία δήθεν της αγροτικής γης), την ώρα που η σημερινή έκταση που καταλαμβάνουν τα φωτοβολταϊκά συστήματα επί εδάφους καλύπτουν το 0,1% της συνολικής γεωργικής έκτασης της χώρας.[4]
Κατά τα άλλα, με βάση τον πρόσφατο Ν.4414/2016,[5] στόχος της Πολιτείας υποτίθεται πως είναι: “η αξιοποίηση του εγχώριου δυναμικού ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε., >κατά προτεραιότητα, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, τη διαφοροποίηση του εθνικού ενεργειακού μίγματος, την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και την ενίσχυση και ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας… στο πλαίσιο της ενιαίας πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, και την επίτευξη του στόχου συμμετοχής των Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας”.
Τέλος, ο αποκλεισμός των ΑΠΕ από ένα ευρύ φάσμα χρήσεων γης έρχεται σε αντίθεση με την Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα – την οποία το ελληνικό κοινοβούλιο πρόσφατα επικύρωσε[6] – αλλά και το λεγόμενο “Χειμερινό Πακέτο” της Ευρωπαϊκής Ένωσης: το θεσμικό πλαίσιο που επεξεργάζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και προβλέπει την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ, την προώθηση της αυτοπαραγωγής και της αποθήκευσης ενέργειας (χρήση που επίσης περιορίζεται από τις προτεινόμενες διατάξεις του Σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος) και εν γένει τη δυνατότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων να παράγουν τη δική τους καθαρή ενέργεια με ΑΠΕ.[7]
Η Greenpeace θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις στη δημόσια διαβούλευση του σχεδίου προεδρικού διατάγματος και καλεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να άρει όλους τους φραγμούς που το προσχέδιο αυτό αναίτια θέτει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Σημειώσεις προς συντάκτες:
[1] Η δημόσια διαβούλευση είναι ανοιχτή έως τις 13 Μαρτίου http://www.opengov.gr/minenv/?p=8443
[2] YA Αριθμ. ΑΠΕΗΛ/Α/Φ1/οικ. 24461, “Εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ από αυτοπαραγωγούς με συμψηφισμό ενέργειας κατ’ εφαρμογή του άρθρου 14Α του Ν. 3468/2006”, ΦΕΚ 3583Β/31-12- 2014 http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=785&sni%5B524%5D=3460&language=el-GR
[3] Στις 20 Ιανουαρίου 2017, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γ. Σταθάκης, κατά τη διάρκεια της ειδικής συνεδρίασης της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Παραγωγής και Εμπορίου και Προστασίας Περιβάλλοντος, παρουσία του αρμόδιου Ευρωπαίου Επιτρόπου για την Ενέργεια και την Κλιματική Αλλαγή, Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε, δήλωσε ότι η κυβέρνηση προτίθεται να καταθέσει το επόμενο διάστημα προς ψήφιση στη Βουλή τις απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να θεσμοθετηθούν ενεργειακοί συνεταιρισμοί.
[4] Η συνολική έκταση που δεσμεύουν τα φωτοβολταϊκά συστήματα επί εδάφους (μαζί με τα διάκενα μεταξύ των φωτοβολταϊκών συστοιχιών και την περιμετρική απόσταση ασφαλείας από τα όρια των γηπέδων) είναι περίπου 40.000 στρέμματα. Η συνολική αγροτική έκταση (2014) σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ανέρχεται σε 33.341.000 στρέμματα https://tinyurl.com/z22qfjt
[5] Νέο καθεστώς στήριξης των ΑΠΕ https://www.greenpeace.org/greece/wp-content/uploads/2018/02/N_4414_2016.pdf
[6] https://www.greenpeace.org/greece/wp-content/uploads/2018/02/k-paraklim-synolo.pdf
[7] Με το σύνθημα «Clean Energy For All» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρεί να θέσει το θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέπει σε όλους τους Ευρωπαίους πολίτες να έχουν πρόσβαση – άμεσα ή έμμεσα – στην παραγωγή καθαρής ενέργειας.