Εδώ και μερικούς μήνες η ψυχή και ενίοτε το σώμα μου είναι στη Λέσβο. Εκεί δεν συντελείται απλώς ένα θαύμα, αλλά πολλά μικρά κάθε ημέρα. Είδα πολλά από αυτά.
Είδα την κυρία Ντίνα. Εκεί από την άνοιξη του 2015, μαζί με λιγοστούς εθελοντές να βοηθάει όσους μπορούσε, όπως μπορούσε. Με στεγνά ρούχα (πλένοντας και επαναχρησιμοποιώντας προηγούμενα), ένα χαμόγελο ή ένα σάντουιτς. Η Ντίνα είναι ακόμα εκεί και βοηθάει πάντα. Ενίοτε λυγίζει (το παθαίνουν ακόμα και οι πέτρες), ξεσπάει, συνέρχεται και συνεχίζει. Είναι βλέπεις και αυτά τα παιδικά μάτια που δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για να κάνεις πίσω.
Είδα τα παιδιά της Proactiva. Ήρθαν στα τέλη του καλοκαιριού με δυο jet ski και ήταν, για καιρό, οι μόνοι που προσπαθούσαν να σώσουν ανθρώπους στη θάλασσα. Οι μόνοι; Ε όχι βέβαια, μια και πρώτοι ήταν οι ψαράδες. Και για να μην ξεχνιόμαστε: και λιμενικοί που τα μάτια τους είδαν όσα κανενός. Ήταν ίσως οι ίδιοι άνθρωποι που μέχρι πριν λίγους μήνες προσπαθούσαν να απωθήσουν τους πρόσφυγες.
Είδα πολλές οργανώσεις. Είδα περιπτώσεις που οι εθελοντές ήταν περισσότεροι από τους πρόσφυγες που έφταναν. Είδα τον ανταγωνισμό για το ποιος θα προλάβει πρώτος τον πρόσφυγα που βγαίνει από τη βάρκα. Είδα όμως και εθελοντές να είναι εκεί που υπάρχει πραγματική ανάγκη, την ώρα που η κρατική μέριμνα ήταν ανύπαρκτη. Είδα επαγγελματίες και ερασιτέχνες. Στη στεριά, στην παραλία και στη θάλασσα.
Είδα κοράκια να αισχροκερδούν στο δράμα των προσφύγων, αλλά και πολλούς συνανθρώπους μας που άλλαξαν την καθημερινότητά τους και έδωσαν από το υστέρημά τους για να κάνουν τη δύσκολη ζωή των προσφύγων λίγο πιο ανθρώπινη.
Είδα το δήμαρχο, με ψυχραιμία, να προσπαθεί να κάνει ό,τι μπορεί για να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κατάστασης (αντί να προσπαθεί να την εξορκίσει, όπως κάνουν συνάδελφοί του σε άλλα νησιά και δήμους της χώρας).
Είδα πολλούς συνομωσιολόγους να τα βάζουν με τις ΜΚΟ που “λειτουργούν ανεξέλεγκτα”, που έχουν “υπόγεια σχέδια”, που παίρνουν λεφτά, που μας “φέρνουν τους μετανάστες” και άμα τις διώξουμε θα σταματήσουν να έρχονται και οι “μετανάστες”. Είδα και τις προσπάθειες να μπει τάξη και να καταγραφούν οι ΜΚΟ (λες και έχει κάποιος φορέας τη δυνατότητα να τις συντονίσει). Εκεί είδα πολλούς που αναζητούν σκοτεινές δυνάμεις για να εξηγήσουν τη δική τους επιφυλακτικότητα και αδράνεια, αλλά και αυτούς που ξέρουν για ποιο λόγο βρίσκονται εκεί και ποιες είναι οι προτεραιότητες στη ζωή (με πρώτη απ΄ όλες την ίδια τη ζωή και την προστασία της)
Τελικά τίποτε απ’ όλα αυτά δε μου προκαλεί έκπληξη, μιας και αυτά αντικατοπτρίζουν την κοινωνία μας. Μια κοινωνία ταυτόχρονα φοβισμένη αλλά και συμπονετική, τρομαγμένη και αλληλέγγυα, πανικόβλητη αλλά και όρθια στις επάλξεις.
Καθώς το δράμα των προσφύγων κορυφώνεται (για άλλη μια φορά και για πόσο ακόμα άραγε;) μπορούμε πάντα να ξεχωρίσουμε την ήρα από το στάρι. Μπορούμε να δούμε την αντίδραση του δήμαρχου της Κω αλλά και τη στάση του δήμαρχου Κοζάνης. Ο καθένας μας επιλέγει την πλευρά του. Μπορούμε να δούμε τις φοβικές αντιδράσεις (“θα μας αλώσουν”, “υπάρχει σκοτεινό σχέδιο”) αλλά και τις αντιδράσεις ανθρωπιάς (“δεν ξέρω πού θα πάνε αλλά ούτε πόσους χωράει η Ευρώπη, μόνο ξέρω ότι έχουν δικαίωμα σε μια ειρηνική ζωή”).
Η Ευρώπη έχει πιάσει πάτο. Τα περί ενωμένης Ευρώπης έχουν πλέον ξεφτίσει και ηχούν σαν κακόγουστο αστείο αφού η κάθε χώρα φροντίζει τα δικά της σύνορα, προσπαθώντας να αδιαφορήσει για το δράμα μερικών εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν φύγει από τα σπίτια τους λόγω πολέμων και διώξεων. Λες και άμα τους κλείσουμε την πόρτα θα σταματήσει ο πόλεμος και το δράμα.
Δεν είναι αυτή η Ευρώπη που οραματίστηκα. Δεν έμοιαζε με αυτό το “πράμα” η ενωμένη Ευρώπη των λαών που κάποιοι οραματιζόμαστε. Και αν οι λαοί δεν επιλέξουν το φως, τότε απλώς δέχονται την κυριαρχία της σκοτεινής πλευράς, του ατομικισμού, του μίσους, του φόβου για το ξένο. Η επιλογή είναι πέρα ως πέρα δική μας, πέρα από τις όποιες αποφάσεις Συνόδων Κορυφής και Υπουργικών Συμβουλίων. Αν το θέλουμε πραγματικά, μπορούμε να διώξουμε το μαύρο σύννεφο που μαζεύτηκε και πυκνώνει πάνω από την Ευρώπη (και αποτελεί πηγή έμπνευσης τόσο για τον Αμερικανό Trump όσο και για τον Αυστραλό πρωθυπουργό).
Σε αυτή την προσπάθεια, κανένας δεν περισσεύει.
