Tata Steelt de Toekomst
In Nederland staat een van de grootste en vieste staalfabrieken van Europa: Tata Steel. De fabriek staat midden in een dichtbevolkt gebied. 150 duizend mensen en kinderen leven direct onder de giftige wolken van Tata Steel. In de omgeving komt longkanker tot 50% meer voor en jongere kinderen hebben een grotere kans op hersenschade.
De overheid dient ons en toekomstige generaties te beschermen, maar faalt in het handhaven op grote vervuilers. Zelfs de meest ziekmakende onderdelen van Tata Steel mogen gewoon open blijven. Deze installaties zijn roestig en oud. Er zijn vaak incidenten waarbij giftige wolken vrijkomen.
Daarom komen we in actie op zaterdag 24 juni.
Meedoen? Kom naar ons actiekamp op 23 juni om je optimaal voor te bereiden en andere actievoerders te ontmoeten. Meld je aan via Telegram en blijf op de hoogte.
Meedoen? Kom naar het actiekamp!
Om ervoor te zorgen dat iedereen op tijd en voorbereid aan de actie kan deelnemen, organiseren wij een actiekamp op 23 juni. Het is essentieel dat je hierbij bent. Hier zullen we met zijn allen overnachten en wordt iedereen klaargestoomd voor de actie de volgende dag. Doe je mee? Meld je aan via Telegram en blijf op de hoogte.
We raden je aan om een actietraining te volgen als je voor het eerst meedoet aan een actie. Mocht je niet mee willen doen in de actie, dan kun je altijd aansluiten bij de solidariteitsdemonstratie op 24 juni.
Meest gestelde vragen over het actiekamp
Wat houdt het actiekamp op 23 juni in?
Om je goed voor te bereiden op de actie tegen Tata Steel op 24 juni, organiseren we een actiekamp voor iedereen die in actie wil komen. Hier hoor je de laatste informatie, vindt de briefing plaats en ontmoet je mede-actievoerders. Het is essentieel om bij het kamp aanwezig te zijn, en vooral ontzettend leuk en inspirerend!
Lees dit document (English version) voor alle ins en outs over het kamp. Het Telegram channel is het meest essentieel voor de laatste info over het kamp en de actie, dus houd dit kanaal in de gaten!
Wanneer en waar vindt het kamp plaats?
Het kamp begint op vrijdag 23 juni om 12:00 uur, en we komen de volgende dag op zaterdag 24 juni in actie. Wees uiterlijk om 19:00 uur aanwezig op het kamp voor de briefing (fantastisch als je al eerder aanwezig bent!). We zullen zorgen voor een heerlijk veganistisch diner in het kamp voorafgaand aan de briefing. Op zaterdag 24 juni wordt het kamp weer afgebroken.
Het kamp wordt ergens in de buurt van Tata Steel opgezet. We zullen de exacte locatie op vrijdag 23 juni bekend maken via het Telegram-kanaal en de Greenpeace-website. Zorg er dus voor dat je deze kanalen vrijdag in de gaten houdt.
Lees dit document (English version) voor alle ins en outs over het kamp.
Waarom zou ik naar het actiekamp komen?
Het is essentieel dat iedereen die mee wil doen aan de actie naar het kamp komt om zich voor te bereiden. Enerzijds vanwege de beperkte bereikbaarheid en het openbaar vervoer naar de actielocatie en de gebieden eromheen. We kunnen niet met zekerheid zeggen of degenen die mee willen doen aan de massa-actie op 24 juni er ’s ochtends op tijd kunnen zijn. Daarom slaan we op 23 juni ons kamp op, zodat iedereen op tijd kan komen. Er zal een gezamenlijke actiebriefing zijn op het kamp, op vrijdagavond, met iedereen erbij. Dit zal een mooi gezamenlijk moment zijn om ons voor te bereiden op de actie, zorg dat je erbij bent!
Ik kan niet naar het actiekamp komen op 23 juni. Kan ik nog steeds mee doen aan de actie?
We willen iedereen aanmoedigen om mee te gaan op kamp. Het is belangrijk voor de voorbereiding en daarnaast ontzettend leuk. Als je echt niet op vrijdag naar het kamp kunt komen vanwege werk of andere persoonlijke redenen, kun je op zaterdag 24 juni vroeg in de ochtend komen. Er zal een online briefing zijn voor mensen die niet op het kamp kunnen zijn. Deze vindt plaats op vrijdagavond 23 juni om 20:00 uur. Zorg dat je erbij bent! Dit is heel belangrijk als je niet bij de briefing op het kamp kunt zijn. Kijk op Telegram voor de link naar de online briefing, deze zullen we tzt delen.
We moeten eerlijk tegen je zijn, als je zaterdag te laat bent of niet op tijd bij het kamp kunt zijn, gaat de actie door zonder jou. Mocht je niet op tijd zijn, kun je altijd aansluiten bij de support-demonstratie.
Meld je aan voor de tour! 🚍
We organiseren een wandeling door de duinen rondom de fabriek in Wijk aan Zee. Je wordt begeleid door omwonenden die al jaren actie voeren tegen Tata Steel. Zie met eigen ogen hoe Tata Steel de natuur en hun gezondheid schade toebrengt. Na deze onthullende wandeling hoor je hoe je in actie kunt komen.
Reserveer je plekje aan boord van een van onze bussen, we komen je op Amsterdam Sloterdijk oppikken. Het programma start al in de bus, dit wil je echt niet missen!
🗓️ Kies een datum
Laat je (online) informeren
Vanuit je eigen huiskamer meereizen naar Wijk aan Zee? Dat kan ook! Tijdens de online infosessie hoor je van een omwonende en een Greenpeace-campaigner waarom de meest ziekmakende onderdelen van de fabriek dicht moeten.
In een uurtje vertellen we je hoe het is om in de schaduw van deze giftige fabriek te wonen en hoe Tata Steel van plan is met overheidsgeld nog jaren te blijven vervuilen. Je hoort ook hoe je in actie kunt komen.
🗓️ Kies een moment en tijdstip
Klaarstomen voor actie
Heb je nog geen of weinig ervaring met actievoeren? Geen probleem! Voor jou organiseren we een actietraining. Een leuke en leerzame middag met anderen die ook in actie willen komen voor het klimaat.
In de training merk je vanzelf of je de actie bij Tata Steel wilt doen. En als je dat wilt, ben je meteen goed voorbereid! We raden je aan om een training te volgen als je voor het eerst meedoet aan een actie.
Infosessie over Tata Steel
Veelgestelde vragen over Tata Steel
Hoe ongezond is het om in de buurt van Tata Steel te wonen?
- Uit de kankeratlas van het Integraal Kankercentrum Nederland blijkt dat er in de regio een tot 51% hogere kans op longkanker bestaat dan elders in Nederland.
- Daarnaast kan de veel te hoge concentratie lood in het stof dat Tata Steel verspreidt voor blijvende hersenschade zorgen, vooral bij jonge kinderen.
- Het RIVM concludeert in 2023: “in de IJmond zitten grotere hoeveelheden Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK) en metalen in neergedaald stof dan elders in Nederland. Dit is vooral in Wijk aan Zee het geval. Deze hoeveelheden zijn ongewenst voor de gezondheid van kinderen.”
- Tata Steel maakt elke ochtend speeltuinen schoon in Wijk aan Zee, maar weigert dat te doen in andere omliggende gemeenten.
- Het RIVM concludeert ook dat de gemeten hoeveelheid PAK en lood niet is afgenomen, ondanks de claim van Tata Steel dat dit wel het geval zou zijn.
- Naast PAK en zware metalen heeft de regio rond Tata Steel te maken met extreem hoge concentraties fijnstof, de hoogste in Nederland.
- Tata Steel is de grootste puntbron van stikstof in Nederland. Die stikstof veroorzaakt luchtvervuiling over een zeer groot gebied.
Maar mensen kunnen toch ook gewoon verhuizen?
De norm moet zijn dat mensen recht hebben op een gezonde leefomgeving op de plek waar ze wonen, niet dat een bedrijf recht heeft op vervuiling. Het doet er ook niet toe of mensen er al hun hele leven wonen of pas net zijn gaan wonen, die mensen hebben evenveel rechten.
Het gaat ook niet om een paar omwonenden. Tata Steel ligt midden in een kleine stad, er wonen 160 duizend mensen in de regio IJmond. Uit een bewonersonderzoek van Ipsos blijkt dat omwonenden over het algemeen niet willen verhuizen maar zich wel zorgen maken over hun gezondheid.
Waarom grijpt de overheid niet in?
De overheid heeft decennialang weggekeken. Economisch belang werd belangrijker geacht dan de gezondheid van omwonenden. Sinds omwonenden in actie kwamen, een aantal jaar geleden, is de overheid meer gaan handhaven, maar het blijft bij pappen en nathouden. Een probleem is dat Tata Steel het voor elkaar heeft gekregen om in het verleden veel te ruime vergunningen te krijgen, waarmee ze door kunnen gaan met vervuilen. En de overheid maakt bij het toezicht gebruik van de emissiecijfers die Tata Steel zelf verstrekt. Alle instanties wijzen naar elkaar. Omliggende gemeenten hebben niks te zeggen, de omgevingsdienst en de provincie kunnen niets zolang het vergund is, en de minister zegt dat de provincie erover gaat. De gezaghebbende Onderzoeksraad voor de Veiligheid maakte in een recent rapport gehakt van die houding van de overheid. De gezondheid van omwonenden moet weer voorop komen te staan.
Wat bedoelen jullie met de meest ziekmakende onderdelen van Tata Steel?
Tata Steel Nederland is de op twee na grootste producent van staal in Europa. Op het enorme terrein van Tata Steel in IJmuiden staan een aantal grote installaties/fabrieken achter elkaar geschakeld. Die zijn allemaal nodig voor de productie van staal uit ijzererts. Vooral de kooksfabrieken, de hoogovens, de pelletfabriek, de sinterfabriek en de oxystaalfabriek stoten schadelijke stoffen uit. Bij de kooksfabrieken is de situatie het meest alarmerend, daarom zien we de kooksfabrieken als de meest ziekmakende installaties van Tata Steel. Wat het allemaal extra urgent maakt is het feit dat de fabriek van Tata Steel middenin dichtbevolkt gebied ligt. Er wonen 160.000 mensen in de IJmond, pal om Tata Steel heen.
Wat is een kooksfabriek en wat is er mis mee?
Een kooksfabriek bestaat uit een serie ovens waarin steenkool langdurig wordt verhit tot ongeveer 1000 graden. Daardoor ontstaat ‘kooks’ (of cokes in het Engels), een soort briketten. De kooks wordt gebruikt in de hoogovens om ijzer te maken uit ijzererts. Bij de productie van kooks komen gassen vrij die zeer veel CO2 bevatten. Die gassen gaan naar de energiecentrales van Vattenfall pal naast het Tata Steel terrein. Vattenfall maakt er elektriciteit en warmte van die Tata Steel weer gebruikt. Op het terrein van Tata Steel staan twee grote kooksfabrieken. Kooksfabriek 1 is al bijna 100 jaar oud en heeft in 1980 voor het laatst een grote revisie gehad. Kooksfabriek 2 werd gebouwd in 1972 en is dus al meer dan 50 jaar oud. Kooksfabriek 2 is ook de grootste en heeft maar liefst 108 ovens (waarvan een twintigtal inmiddels is ingestort en volgestort met zand). Tata Steel produceert niet alleen kooks voor eigen gebruik. Een deel wordt weer geëxporteerd. De kooksfabrieken van Tata Steel in IJmuiden zijn ver over de normale levensduur en hadden allang gesloten moeten worden. Kooksfabriek 2 had vanaf het begin af aan al constructiefouten waardoor die lekt. Daarbij komen kankerverwekkende stoffen vrij. Er vinden geregeld incidenten plaats met zogenaamde ‘rauwe kooks’. De steenkool is dan onvoldoende verhit geweest en de kooks zijn nog niet ‘gaar’ als de oven open gaat. Dit gaat gepaard met zwarte wolken die vol zitten met kankerverwekkende stoffen. Het produceren van rauwe kooks is illegaal
Wat gebeurt er met Tata Steel als de kooksfabrieken snel moeten sluiten?
Dan wordt de huidige bedrijfsvoering onhoudbaar. Tata Steel schat zelf de kosten van sluiting van kooksfabriek 2 op 300 miljoen euro. Dat bedrag bestaat uit inkoop van kooks en inkoop van aardgas, omdat de kooksfabrieken ook gas produceren waar energie van wordt gemaakt via de energiecentrales van Vattenfall. Tata Steel moet dan veel sneller vergroenen om overeind te blijven. Nu wil Tata Steel de kooksfabriek 2 pas in 2030 sluiten, als er een vervangen fabriek af is waarmee staal gemaakt kan worden met behulp van aardgas in plaats van steenkool. Kooksfabriek 1 gaan nog veel later dicht, pas na 2035, als de overige fabrieken af zijn en alle kooksfabrieken en hoogovens dicht kunnen. Dat is veel te laat.
Tata Steel heeft zelf toch al een plan voor groen staal?
Tata Steel wil de hoogovens en de kooksfabrieken op den duur vervangen door installaties die staal kunnen maken met aardgas, zogenaamde Direct Reduced Induction (DRI). De eerste installaties staan er op zijn vroegst in 2030. Dan pas kan volgens Tata Steel kooksfabriek 2 sluiten. Kooksfabriek 1 kan pas op zijn vroegst dicht in 2035 als de overige fabrieken er staan. Tata Steel claimt dat het op den duur over wil gaan op groene waterstof in plaats van aardgas, maar investeert daar zelf niet in. Het wacht tot er aanbod van groene waterstof komt via een pijpleiding die de overheid moet financieren. De CO2-reductie van de plannen laat te wensen over en bedraagt slechts 35% in 2030. Dat is niet in lijn met wat nodig is om de opwarming te beperken tot anderhalve graad Celsius
Staal blijven we toch nodig hebben? Wat is jullie oplossing dan?
Er is alleen ruimte voor staalproductie in de IJmond als dat past binnen de grenzen van een gezonde leefomgeving en een gezond klimaat. Binnen die grenzen kan Tata Steel staal blijven produceren. Nu is de winstgevendheid van Tata Steel leidend en de gezondheid van omwonenden ondergeschikt. Dat moet omdraaien. Om dit waar te maken is een plan nodig waar snelle sluiting van de kooksfabrieken onderdeel van is. Dat kan door veel meer in te zetten op circulair staal. Tata Steel maakt maar voor 15 – 20% gebruik van schroot als grondstof voor staalproductie, terwijl dat in Europa gemiddeld 56% bedraagt en in de VS nog veel meer. Gek genoeg wordt 80% van het in Nederland ingezamelde schroot geëxporteerd. Door meer in te zetten op dit schroot kan Tata Steel veel sneller verduurzamen. Voor staalproductie uit schroot is tot 75% minder energie nodig dan staalproductie uit ijzererts. Tata Steel moet ook veel meer inzetten op dit circulaire staal om in lijn te blijven met de Nederlandse circulariteitsdoelen: 50% hergebruik van grondstoffen in 2030 en een 100% circulaire economie in 2050.
Waarom richten jullie je tot staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat?
We verwachten niet dat Tata Steel eigenhandig gaat besluiten de kooksfabrieken te sluiten. De overheid zal dat moeten afdwingen. Het klopt dat de provincie Noord-Holland als bevoegd gezag over de vergunningen voor Tata Steel gaat, maar uiteindelijk is staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat eindverantwoordelijk voor handhaving, toezicht en vergunningen voor grote vervuilers.
