Wereldleiders deden onlangs iets geweldigs. Ze zetten hun meningsverschillen opzij en tekenden op 4 maart 2023 een wereldwijd oceanenverdrag. Daarmee namen 180 leiders een historisch besluit voor de planeet.
Onze politieke leiders kunnen het dus wel! Het algemeen belang boven de eigen belangen stellen. Hoe polariserend deze tijd ook is, we hebben de kracht om hen te overtuigen. Gemakkelijk? Eerder het tegenovergestelde. Er ging jarenlang campagne voeren door Greenpeace en bondgenoten aan vooraf. Lees maar mee…
Het begin: de eerste briefing
Zie hier, de allereerste internationale Greenpeace-briefing over het belang van goede oceanenbescherming uit 2005. Hierin beschreven we het probleem van “zwarte gaten” in de oceaan. Het merendeel van de oceaan is van niemand. Destructieve praktijken worden er ongezien uitgevoerd. Greenpeace-campaigner Roos Benard vergelijkt deze delen van de zee met het Wilde Westen. De briefing riep op tot betere afspraken over de bescherming ervan.
De onderhandelingen: Het oceanenverdrag ligt op tafel
De eerste VN-conferentie over een wereldwijd oceanenverdrag vond plaats in 2018. Voor de eerste keer in de geschiedenis spraken leiders over bescherming van de “zwarte gaten”. Of, hoe zij het noemden: de oceanen buiten de nationale grenzen.
Tijdens de onderhandelingen voerde Greenpeace op alle mogelijke manieren de druk op. Onze inzet bij de onderhandelingen was 30% bescherming van de oceanen voor 2030. Dat is volgens wetenschappers minimaal nodig om de gevolgen van de klimaatcrisis op te vangen en de oceanen levend te houden. Die boodschap was zowel binnen de vergaderruimte als buiten in New York niet te missen.
De VN-bijeenkomst van 2018 zou de eerste zijn in een reeks van vijf. De vijfde VN-bijeenkomst eindigde met teleurstellend resultaat: geen verdrag, wel een nieuwe onderhandelingsronde. Maar stay tuned!
Het onderzoek: zo kan oceanenbescherming eruit kan zien
Greenpeace voerde niet alleen actie. We kwamen ook goed voorbereid aan tafel bij de onderhandeling zelf. Om de regeringsleiders op het juiste spoor te zetten, waren we al tijden bezig met een groot onderzoek. Samen met vooraanstaande academici van de University of York en de University of Oxford onderzochten we hoe leiders het ‘30% bescherming tegen 2030’-doel kunnen realiseren.
Tijdens de tweede VN-bijeenkomst schoven we aan mét de uitkomst. In het rapport, 30×30: A Blueprint For Ocean Protection, staan wel honderden mogelijke scenario’s voor een wereldwijd netwerk van oceaanreservaten. De studie liet zien: het doel is niet alleen nodig, maar ook haalbaar.
De expeditie: waarschuwing voor de noodzaak van een oceanenverdrag
Als onderdeel van de campagne voor het oceanenverdrag, lanceerden we een van onze grootste expedities ooit. De ‘Protect the Oceans’-expeditie was een bijna één jaar durende reis van de Noordpool naar Antarctica, om de vele bedreigingen voor de oceanen onder de aandacht te brengen.
De expeditie waarschuwde de wereldleiders zoals een vuurtoren zeelieden laat weten welke gevaren ze moeten omzeilen. Wetenschappers en actievoerders onderzochten de effecten van klimaatverandering, overbevissing, plasticvervuiling, diepzeemijnbouw en olieboringen.
De steun: miljoenen mensen willen een oceanenverdrag
Niet alleen Greenpeace vocht keihard voor het oceanenverdrag. Tal van grote en kleine organisaties werkten tientallen jaren onvermoeibaar aan een ongelooflijke beweging voor de oceaan.
Onderdeel van die beweging waren de 5.540.513 mensen van over de hele wereld die de petitie voor een sterk oceanenverdrag ondertekenden. Deze roep voor betere bescherming van de oceanen klonk luid en duidelijk in New York.
De finale: HET OCEANENVERDRAG IS ER!
De grande finale! De uitslag kunnen we niet beter overbrengen dan Rena Lee zelf. De Singaporese voorzitter spreekt met zichtbare emotie, als ze haar hamer neerslaat: “Het schip heeft de kust bereikt!” (Eindelijk, dachten we daar stiekem achteraan).
Hiermee bezegelde ze de grootste overwinning op het gebied van natuurbehoud ooit! Het oceanenverdrag legt de basis voor 30% bescherming van de oceaan in 2030. En daar zullen vele generaties na ons nog de vruchten van plukken.
Hoe nu verder?
Het is een gigantische overwinning, en daar mogen we best van genieten. Maar de volgende uitdaging staat ons alweer te wachten.
Diepzeemijnbouw is een bedreiging waartegen de oceaan nog niet beschermd is. Sterker nog, een VN-orgaan dreigt in juli van dit jaar commerciële diepzeemijnbouw toe te staan. Dat móeten we voorkomen.