Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne ek iki ünite projesinin ÇED iptal davasının bilirkişi keşfi için sahadaydık.

Çoğulhan Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesinde, Türkiye’nin dördüncü büyük ovası olan Afşin-Elbistan ovasının verimli topraklarının ortasında bir kasaba. Çoğulhan’ın önü arkası termik santral. Bir yanında Afşin-Elbistan B Termik Santrali, bir yanında da Afşin-Elbistan A Termik Santrali var. Çoğulhanlılar termik santrallerin bölgeye getireceği faydaları dinlemiş ve umut etmiş yıllarca. Fakat gerçekte kırk yılı aşkın süredir hastalık ve kirlilik yağmış, yağıyor bacalardan. Çoğulhan bir hayalet kasabaya dönüşmüş. Bütün bu sorunlara rağmen, 2018’de Çelikler Holding’e özelleştirilen santrale şimdi yeni bir termik santral büyüklüğünde iki yeni ek ünite yapılmak isteniyor. 

Yöre sakinleri, belediyeler ve Greenpeace’in de aralarında olduğu sivil toplum örgütleri bölgeye yalnızca daha fazla sorun getirecek ek ünitelere karşı çıkıyor. Buna karşın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı proje için hazırlanan çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporuna onay verdi. Elbistan, Nurhak ve Ekinözü belediyeleri, TEMA, Türk Tabipler Birliği’nin yanı sıra Greenpeace olarak biz de yöre halkıyla birlikte ÇED raporunu onayının iptal edilmesi için dava açtık. Davanın bilirkişi keşfi tarihi olan 25 Haziran’da da sahadaydık.

Keşif öncesinde belediye başkanları, sivil toplum kuruluşları ve yöre sakinleri Çoğulhan girişinde, santralin yanında bir basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamada var olan termik santrallerin halihazırda bölgeyi yaşanamaz hale getirdiğine, yeni projenin iptal edilmesi gerektiğine ve mücadelenin sonuna kadar devam edeceğine vurgu yapıldı. 

Keşif, mahkeme ve bilirkişi heyetinin santral arazisi içinde tarafların beyanlarını dinlemesiyle başladı. Davacılar, bilirkişi heyetine ÇED raporundaki eksikleri, yanlışlıkları ve bilirkişi raporunda araştırılmasını istedikleri noktaları anlattılar. Bu hatalar ve eksikler, bölgedeki çevre ve insan sağlığını derinden etkileyecek böyle bir projenin raporunun ne kadar özensiz şekilde hazırlandığını gözler önüne seriyor. 

ÇED raporu baştan sona eksik ve hatalarla dolu. Keşif sırasında özellikle şu noktaların altı çizildi: 

  • ÇED raporu yönetmelikte belirlenen formata uygun olarak hazırlanmamış, yani en başta usul olarak hatalı ve kabul edilmiş olması bile yanlış.
  • Raporda hava kalitesi ölçümleri için referans alınan bazı uluslararası ve ulusal belgeler yürürlükten kaldırılmış eski düzenlemeler. 
  • Termik santralin bölgenin yer altı ve yer üstü suları üzerindeki etkisi araştırılmamış. 
  • Türkiye’nin dördüncü büyük ovası üzerinde yer alacak projenin toprak ve tarıma etkisi araştırılmamış. 
  • Projenin bölgede yaşayanların sağlığına etkisi incelenmemiş. 
  • Bölge 40 yılı aşkın süredir kömür madeni ve kömürlü termik santrallerin gölgesinde yaşamasına rağmen bu yeni proje için yeterli bir sosyo-ekonomik değerlendirme yapılmamış. 
  • Bölgede iki termik santral, kömür madenleri ve taş ocakları olmasına rağmen kümülatif etki değerlendirmesi yapılmamış, yani bütün kirleticilerin bu yeni proje ile birlikte nasıl bir hasara sahip olacağı değerlendirilmemiş.

Beyanların alınmasından sonra proje ve etki alanı incelemesi gerçekleşti. Çoğulhan halkı bilirkişi ve mahkeme heyetine var olan santralin hayatlarına olan yıkıcı etkisini ve yeni projeyi istemediklerini anlattı. 

Bütün bu süre boyunca termik santralin gerekli çevre izinleri olmadığı için çalışmaması gereken üçüncü ünitesi çalışıyordu. Geçtiğimiz Aralık ayında verilen çevre iznine göre santralin yalnızca dördüncü ünitesinin çalışması gerekiyor. Bir gün önce bölgeye yaptığımız ziyarette ise hem üçüncü hem de dördüncü üniteler çalışıyordu. 

Bölgede yeni bir termik santral kurulması demek zaten kırılgan olan bölgenin kirlilik yükünün taşınamayacak boyutlara gelmesi demek. Yeni üniteler, tüm baca gazı filtre ve arıtma tesisleri mevzuata uygun biçimde yapılsa dahi, 2.268 erken ölüme yol açacak. Bu ünitelerin yarattığı hava kirliliğinden kaynaklı toplam sağlık maliyeti ise 100 milyar TL’den fazla olacak (2,6 milyar ABD doları). Daha önce Afşin- Elbistan C ve D termik santralleri projelerini ortak mücadelemizle iptal ettirmeyi başardık. Yine başarabiliriz.

Haklı davamızda bilirkişi raporunu ve dava duruşmasını beklerken kömürlü termik santrallere karşı mücadelemize devam edeceğiz. 

Afşin ve Elbistan’da yeni bir termik santrale yer yok! 

Harekete geç

Yıllardır var olan termik santrallerin etkilerine maruz kalan ve 6 Şubat depremiyle sarsılan Afşin ve Elbistan’ın, yeni termik santrallere değil; halkın refahını, sağlığını ve çevreyi koruyan adil ve yeşil bir yeniden inşa planına ihtiyacı var. Sen de harekete geç, kampanyaya katıl.

İMZA VER