Amsterdam, 2 di novèmber 2022 – Gabinete Rutte mester determiná mas pronto posibel ki tipo di medidanan ta nesesario pa protehá e munisipionan spesial Boneiru, Sint Eustatius i Saba kontra e konsekuensianan di kambio di klima. Ademas mester hasi investigashon tokante e konsekuensianan di kambio di klima pa e islanan akí. Banda di esaki Aruba, Kòrsou i Sint Maarten mester haña sosten den ehekushon di investigashonnan similar. Esaki ta e idea sentral di vários moshon ku a keda aprobá awe den Tweede Kamer. E moshonnan a bini despues di publikashon di un investigashon di Vrije Universiteit Amsterdam bou di enkargo di Greenpeace, for di kual a sali na kla ku si no tuma akshon, e krisis di klima lo tin konsekuensianan grandi pa Boneiru, ku ta un isla hopi abou.
En parte a base di e estudio di VU, durante e debate tokante relashonnan den Reino dia 19 i 20 di òktober, miembronan di Tweede Kamer a pidi hopi atenshon pa e vulnerabilidat di e parti Karibense di Reino pa ku konsekuensianan di e krisis di klima. D66, GroenLinks, Bij1 (tambe na nòmber di Volt), ChristenUnie, PvdA i PvdD tur a papia tokante e konsekuensianan di e krisis di klima pa Hulanda Karibense.
“Ta bon ku parlamento ta hasi un yamada riba gobièrnu ku e moshonnan akí pa identifiká kiko ta nesesario pa prepará e islanan BES pa subida di nivel di laman, oumento di kalor i otro konsekuensianan di e krisis di klima. Gobièrnu mester tuma esaki hopi na serio. Antó Hulanda mester atendé ku e problema na su orígen, i pèrkurá pa un bahada hopi mas rápido di emishonnan di CO2”, asina Dewi Zloch, eksperto di Klima i Energia na Greenpeace Hulanda ta duna di konosé. Greenpeace ta bai entamá un kaso den korte huntu ku habitantenan di Boneiru p’asina eksiguí ku e gobièrnu Hulandes ta protehá e munisipio spesial akí ku ta ‘laaggelegen’, kontra di e konsekuensianan di kambio di klima.
“Ta bon ku e konsientisashon na Den Haag tokante e krisis di klima i e konsekuensianan pa Boneiru i pa e otro islanan porfin ta birando mas grandi. Na Boneiru nos lo laga nos bos resoná pa e polítikonan mira ku nos ke pa nos isla wòrdu protehá kontra inundashonnan i otro konsekuensianan di kambio di klima, p’asina bin un bon maneho di klima pa nos i nos bisiñanan”, asina Meralney Bomba di Greenpeace na Boneiru a bisa.
Ta toka turno na e gabinete pa kuminsá traha ku e moshonnan ku a ser aprobá pa Tweede Kamer.
Ademas Tweede Kamer ta spera un reakshon di nan promé ku 15 di novèmber tokante e rapòrt di Vrije Universiteit tokante e konsekuensianan di kambio di klima pa Boneiru. Dia 15 di novèmber lo tin un debate tokante e islanan BES, i e miembronan di Tweede Kamer ke ta den e posishon di por komentá riba loke e gabinete tin plan di hasi pa Boneiru.
Via e website di Greenpeace ta hasi un yamada riba siudadanonan pa manda un karta tokante e krisis di klima na minister presidente Rutte bou di e lema: “Boneiru, Sint Eustatius i Saba ta importá!”
E moshonnan en kuestion ku a keda aprobá ayera (1 di novèmber 2022):
Motie van de leden Ceder en Wuite over in kaart brengen wat nodig is aan klimaatadaptieve maatregelen voor de BES-eilanden (‘Moshon di e miembronan Ceder i Wuite tokante identifiká kiko tin mester na medidanan di adaptashon na klima pa e islanan BES.’ Partidonan SP, GroenLinks, BIJ1, Volt, DENK, Frakshon Den Haan, PvdA, PvdD, D66, miembro Omtzigt, ChristenUnie, VVD, SGP, CDA i BBB a vota na fabor di e moshon. Partidonan JA21, PVV, FVD i Grupo Van Haga a vota kontra di e moshon.)
Motie van het lid Sylvana Simons c.s. over onderzoeken naar de gevolgen van de klimaatcrisis voor Bonaire, Statia en Saba zo snel mogelijk laten uitvoeren (‘Moshon di e miembro Sylvana Simons c.s. tokante laga hasi investigashon mas lihé posibel di e konsekuensianan di e krisis di klima pa Boneiru, Statia i Saba’ Partidonan SP, GroenLinks, BIJ1, Volt, DENK, Frakshon Den Haan, PvdA, PvdD, D66, miembro Omtzigt, ChristenUnie, VVD, SGP i CDA a vota na fabor di e moshon. Partidonan BBB, JA21, PVV, FVD i Grupo Van Haga a vota kontra di e moshon.)
Motie van de leden Van Raan en Sylvana Simons over afspraken met CBS en CPB over verbetering van data voor beleidsvorming voor de Caribische eilanden (‘Moshon di e miembronan Van Raan i Sylvana Simons tokante palabrashonnan ku CBS i CPB relashoná ku mehorashon di datos pa forma maneho pa e islanan Karibense’ Partidonan SP, GroenLinks, BIJ1, Volt, DENK, Frakshon Den Haan, PvdA, PvdD, D66, miembro Omtzigt, ChristenUnie, VVD, SGP, CDA, BBB i FVD a vota na fabor di e moshon. JA21, PVV i Grupo Van Haga a vota kontra di e moshon.)
Investigashon VU: Kambio di klima ta menasá na dal Bonèiru hopi duru. Greenpeace i habitantenan ta prepará kaso den korte kontra estado Hulandes (28 september 2022)