Wybrane gatunki wielorybów

Wieloryby, zwane również waleniami, są największymi zwierzętami zamieszkującymi Ziemię. Te morskie olbrzymy są bardzo wrażliwe na wszelkie zmiany w ich środowisku naturalnym. Zmiany klimatu, zanieczyszczenie wód oceanicznych i wielorybnictwo doprowadziły do tego, że istnienie poszczególnych gatunków stoi dziś pod znakiem zapytania.

Płetwal błękitny – największe zwierzę świata
Balaenoptera musculus

Dorosłe osobniki tego gatunku osiągają długość do 25 metrów i wagę nawet do 130 ton. Ze względu na specyficzne pigmenty znajdujące się w skórze, płetwal błękitny w zależności od pory dnia i kąta padania słońca przybiera kolory od żółtego, poprzez różowy i szary aż do czarnego.

Płetwale żywią się głównie krylem, mogą go zjeść nawet do 8 ton dziennie, który filtrują przez tak zwane fiszbiny czyli specjalne rogowe płytki w szczękach.

Dojrzałość płciową osiągają w wieku około 10 lat. Mają wtedy ponad 22 m długości. Samice rodzą jedno młode, noworodek ma zwykle około 7 m długości.

Płetwale błękitne są samotnikami, czasem przemierzają oceany w parach lub grupach do 4 osobników. Te niezwykłe stworzenia nie mają naturalnych wrogów, największym ich utrapieniem jest człowiek. To właśnie wielorybnicza działalność człowieka spowodowała przetrzebienie populacji prawie do granicy wymarcia gatunku. Od 1965 roku płetwale błękitne są objęte ścisłą ochroną. Ich populację szacuje się na 1,3- 2 tysiące osobników.

Wal szary – oceaniczny maratończyk
Eschrichtius robustus

Wal szary (lub pływacz szary) jest znany przede wszystkim z tego, że przemierza ogromne odległości, migrując z Północy na Południe wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej. W trakcie swojej migracji jest w stanie pokonać odległość nawet 23 tysięcy kilometrów. Żadne inne zwierzę nie podróżuje tak daleko.

Swoją podróż wal szary rozpoczyna jesienią, kiedy temperatura w wodach okołobiegunowych zaczyna spadać. Od maja do listopada wieloryby te spotkać można w bogatych w pożywienie wodach Morza Beringa i Beauforta. Na gody wybierają zwykle cieplejsze akweny, np: okolice Półwyspu Kalifornijskiego. Tam też zwykle rodzą się młode wale.

Amerykańscy wielorybnicy odkryli obecność tych wielorybów przy brzegu Ameryki już w latach 50tych XIX wieku. Wtedy też rozpoczęto ich połowy na tak masową skalę, że zaledwie w ciągu 18 lat doprowadzono gatunek do granicy wyginięcia. Harpunnicy mieli swoje sposoby, żeby zabić ich jak najwięcej. Najpierw wystrzeliwano harpun w kierunku młodego wieloryba, żeby później odstrzelić matkę. Oblężone samice stawały się bardzo agresywne i zaciekle broniły swojego potomstwa, czasem nawet próbowały taranować łodzie wielorybników.

Wprowadzony w 1946 roku zakaz komercyjnych połowów wielorybów pomógł odrodzić populację wala szarego. Obecnie liczebność populacji szacowana jest na około 21 tys. osobników. Jest to jedyny przedstawiciel fiszbinowców, którego liczebność znacząco zwiększyła się od momentu wprowadzenia zakazu na komercyjne połowy wielorybów.

Wale szare osiągają długość 14 metrów i wagę od 15 do 35 ton. Samice są zwykle większe od samców. Zwykle mają ciemnoszarą skórę pokrytą jasnymi cętkami, żyją około 50 lat. Dojrzałość płciową osiągają mniej więcej w wieku 5-7 lat.

Kaszalot – nurek głębinowy
Physeter macrocephalus

Kaszaloty to tajemnicze stworzenia. Potrafią nurkować na głębokość nawet 1500 metrów. Na tej głębokości jest zupełnie ciemno, więc do zdobycia pożywienia używają echolokacji. Według jednej z teorii kaszaloty na głębokości ponad tysiąca metrów prowadzą regularne bitwy z kałamarnicami olbrzymimi. Co prawda żaden człowiek nie był nigdy świadkiem takiego starcia, ale mogą o tym świadczyć często spotykane u kaszalotów blizny. Niewielkie kałamarnice są podstawą ich pożywienia. Kaszaloty należą do podrzędu zębowców i są jedynymi przedstawicielami większych wielorybów, posiadającymi zęby. Nie są one jednak używane do przeżuwania, ponieważ jedzenie połykają w całości.

Kolor skóry kaszalotów może być bardzo zróżnicowany – od szarego poprzez brązowy aż do czarnego.

Historia ich życia jest prawie nieznana nauce. To bardzo tajemnicze stworzenia, zamieszkujące wszystkie oceany świata. Przemysłowe połowy tych waleni zakończono w 1979 roku, jednak niektóre kraje nadal poławiają pojedyncze osobniki.

Białucha (beluga, wal biały) – słowik oceanów
Delphinapterus leucas

Białuchy wydają odgłosy podobne do śpiewu ptaków i dlatego bywają nazywane przez wielorybników słowikami oceanów. Czasem poszczególne osobniki porozumiewają się tak głośno, że ich „rozmowę” słychać na powierzchni oceanu.

Oprócz tego białuchy mają jeszcze jedną rzadko spotykaną wśród wielorybów cechę: mogą przekręcać głowę i patrzeć przez „ramię”. Jest to możliwe dzięki specyficznej budowie ich kręgów szyjnych.

Osiągają długość 4,5 metra i wagę około 1,5 tony. Istnieją spore różnice w rozmiarach osobników w zależności od tego, gdzie żyje dana populacja. Białuchy żyją w Oceanie Arktycznym, u wybrzeży Ameryki Północnej, Europy Północnej oraz Rosji. Zwykle żyją w grupach po 5 do 10 osobników, jednak spotykane są grupy liczące nawet po 100 sztuk.

Zaraz po urodzeniu ich skóra jest różowo-brązowa, z wiekiem staje się jaśniejsza, a po osiągnięciu dojrzałości płciowej (czyli w wieku 4-7 lat) staje się prawie biała. Młode rodzą się co dwa lata, ciąża trwa 14 miesięcy. Białuchy żyją około 24 lat.

Należą do podrzędu zębowców, ich szczęki liczą od 32 do 40 zębów. Nie używają ich jednak do przeżuwania, połykają pokarm w całości. Głównym składnikiem ich diety są ryby, krewetki i kałamarnice.

Białuchy są powolnymi pływakami, dlatego są łatwym celem dla polujących na nie orek.