Ο πόλεμος δεν είναι ευκαιρία κερδοφορίας
Η παράλογη εισβολή στην Ουκρανία προκαλεί μόνο προβλήματα και φέρνει τρόμο, δυστυχία και αγωνία. Στοιχίζει σε ανθρώπινες ζωές, υποδομές, ασφάλεια και ψυχική υγεία. Καταπατά κάθε λογική και κάθε ηθική και προκαλεί ολέθρια ανθρωπιστική κρίση που ήδη μετρά πολυάριθμους νεκρούς και τραυματίες, εκατομμύρια πρόσφυγες, κατεστραμμένα κτίρια και βομβαρδισμένες πόλεις.
Δίπλα στο δράμα αυτό, εκτυλίσσονται κι άλλες παράλληλες και αλληλένδετες κρίσεις που πλήττουν το κλίμα, την τροφή, την υγεία, το παρόν και το μέλλον μας. Βλέπουμε ήδη να επιδεινώνεται η κρίση στον ενεργειακό τομέα, ακούμε να επιστρέφει η απειλή των πυρηνικών και των μεταλλαγμένων, εκτινάσσονται οι τιμές τροφίμων στα ύψη και απειλούμαστε από επισιτιστική κρίση. Δεν γίνεται όμως να επιστρέψουμε πενήντα χρόνια πριν! Λύσεις υπάρχουν. Πρέπει να σταματήσει ο πόλεμος, που δεν λύνει κανένα απολύτως ζήτημα – αντιθέτως γίνεται απαρχή πολλών νέων προβλημάτων – και επειγόντως να υιοθετηθούν πολιτικές που εξασφαλίζουν ειρήνη, δικαιοσύνη, υγεία και ανθεκτικότητα στις αλληλοσυσχετιζόμενες κρίσεις.
Κίνδυνος επισιτιστικής κρίσης: υπάρχει;
Φυσικά υπάρχει. Ρωσία και Ουκρανία είναι μεγάλοι παραγωγοί και εξαγωγείς βασικών προϊόντων διατροφής, όπως σιτηρά και φυτικά έλαια. Ο πόλεμος προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στο εμπόριο αυτών των ειδών, όπως και στην αγορά λιπασμάτων, των οποίων η παραγωγή απαιτεί αέριο που βρίσκεται στο επίκεντρο της κρίσης. Επιπλέον, σημειώθηκε ήδη εκτόξευση τιμών τροφίμων που, λόγω προβλημάτων σε συγκομιδή και προμηθευτική αλυσίδα, είχαν ήδη αυξηθεί στη διάρκεια της πανδημίας Covid-19. Όλα αυτά σημαίνουν διατροφική ανασφάλεια και επισιτιστική κρίση που απειλεί κυρίως χώρες που ήδη πλήττονταν από έλλειψη τροφίμων, ένα πρόβλημα που δεν θα έπρεπε καν να υπάρχει σε έναν πλανήτη που κάθε χρόνο πετάει το 30% της παραγόμενης τροφής, αξίας περίπου $940δις τον χρόνο!
Η Ευρώπη ωστόσο δεν απειλείται από επισιτιστική κρίση, τουλάχιστον όχι ακόμη. Ο φόβος πυροδοτείται από τους κολοσσούς αγροχημικών που συντηρούν προς όφελός τους ένα παράλογο και εντελώς άδικο αγροδιατροφικό σύστημα που “επιτρέπει” στον μισό πληθυσμό να πεινάει και τον άλλο μισό να πετάει. Η παγκόσμια πείνα είναι η συγκλονιστικότερη απόδειξη ότι η τροφή έχει πάψει να είναι αυτονόητο δικαίωμα για όλους και έχει μετατραπεί σε εμπόρευμα για λίγους. Αυτό πρέπει να αλλάξει!
Δεν λείπει τροφή από τον πλανήτη
Δεν χρειαζόμαστε περισσότερη γεωργία που παράγει περισσότερη τροφή με λάθος τρόπους και εξαρτάται από ορυκτά καύσιμα, φυτοφάρμακα, λιπάσματα, μεταλλαγμένα (παλιάς ή νέας τεχνολογίας), μονοκαλλιέργειες και εντατικοποίηση. Δεν μας λείπουν τρόφιμα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση παράγει μεγάλες ποσότητες από λάθος πράγματα (και με λάθος μεθόδους!). Το 62% των σιτηρών που καλλιεργούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιείται για ζωοτροφή, το 12% σε βιομηχανίες και βιοκαύσιμα και μόνο το 23% προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση. Στο ίδιο φάσμα λάθους: το 71% της συνολικής αγροτικής έκτασης της ΕΕ χρησιμοποιείται για παραγωγή ζωοτροφής. Έξτρα μπόνους: δεν αρκεί η ευρωπαϊκή γη για ζωοτροφή οπότε εισάγουμε σόγια, η καλλιέργεια της οποίας απαιτεί ακόμα περισσότερη γη, εκτός συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε έκταση που υπολογίζεται ότι είναι όση καταλαμβάνουν Αυστρία και Βέλγιο μαζί. Άνθρωποι πεινάνε κι εμείς ταϊζουμε ζώα και αυτοκίνητα!
Να μην αποδυναμωθούν οι ευρωπαϊκές αγροτικές πολιτικές
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει στόχους για μείωση χρήσης φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων όπως περιγράφονται στη στρατηγική “Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο” (“Farm To Fork”) που δημοσίευσε τον Μάιο του 2020. Μεταξύ αυτών, προβλέπεται “Μείωση των απωλειών θρεπτικών ουσιών τουλάχιστον κατά 50%, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι δεν θα υπάρξει υποβάθμιση της γονιμότητας του εδάφους. Με τον τρόπο αυτόν θα μειωθεί η χρήση λιπασμάτων τουλάχιστον κατά 20% έως το 2030“. Όμως ήδη μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και τις σχετικές ταραχές στις τιμές και την αγορά λιπασμάτων, η αγροχημική βιομηχανία βρήκε ευκαιρία να ζητά εξαιρέσεις και καθυστερήσεις στην εφαρμογή της στρατηγικής “Farm To Fork”.
Η Ευρώπη δεν πρέπει να αποδυναμώσει τους στόχους της. H αναταραχή στην αγορά λιπασμάτων (η Ρωσία κατέχει το 12% της παγκόσμιας αγοράς) είναι ευκαιρία για απεξάρτηση της γεωργίας από τα λιπάσματα και τα ορυκτά καύσιμα. Υπάρχουν μέθοδοι, όπως η χλωρή λίπανση, που δεν στοιχίζουν στον παραγωγό, δεν απαιτούν ορυκτά καύσιμα, δεν ρυπαίνουν αλλά προστατεύουν το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, δηλαδή την ποικιλία που αποτελεί τη βασική δύναμη της φύσης ώστε να εγγυηθεί ανθεκτικό, λειτουργικό και υγιές οικοσύστημα.
Υπάρχει λύση
Η λύση βρίσκεται ως συνήθως στη γη, αρκεί να προσεγγίσουμε επειγόντως τον αγροδιατροφικό τομέα αγροοικολογικά.
Ο πόλεμος, όπως ακριβώς συνέβη με την πανδημία Covid-19, τονίζει την επείγουσα ανάγκη να ανατρέψουμε το ευάλωτο και μη-ανθεκτικό αγροδιατροφικό μοντέλο και να στραφούμε σε τοπικά, ανθεκτικά και διαφοροποιημένα αγροτικά και διατροφικά συστήματα. Χρειαζόμαστε αγροτικές πολιτικές επείγουσας απεξάρτησης από ορυκτά καύσιμα, χημικά, μεταλλαγμένα και λιπάσματα, μείωση ζωοτροφής, μείωση παραγωγής και κατανάλωσης κρέατος και γαλακτοκομικών (η ΕΕ πρέπει ούτως ή άλλως να μειώσει την κατανάλωση κρέατος κατά 71% ως το 2030 για να πετύχουμε τον στόχο της συγκράτησης της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5οC).
Έτσι εξασφαλίζουμε διατροφική κυριαρχία στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο ολόκληρο, παράγουμε επαρκή και υγιεινή τροφή προστατεύοντας το περιβάλλον, εξασφαλίζοντας δίκαιο σταθερό εισόδημα στους παραγωγούς και ανθεκτικότητα σε όλες τις κρίσεις της εποχής μας: πόλεμο, πανδημία, οικονομική κρίση, κλιματική και κατάρρευση βιοποικιλότητας.
Τα προβλήματα είναι αλληλένδετα και αλληλοσυσχετιζόμενα.
Το ίδιο και οι λύσεις.
Πάτα εδώ
