De Klimaatzaak Bonaire van Greenpeace staat op de schouders van reuzen. Dit zijn een aantal belangrijke klimaatzaken voor Nederland, waar de Klimaatzaak van Greenpeace op voortbouwt.
- Urgenda: de overheid heeft een zorgplicht
De klimaatzaak die het woord klimaatzaak op de kaart zette! Het was de eerste rechtszaak in de wereld waar de overheid werd aangesproken op de gevolgen van klimaatverandering op basis van mensenrechten. Hoewel de regering wel erkende dat er zoiets was als klimaatverandering, gebeurde er in de praktijk veel te weinig.
De rechtbank oordeelde:
- De overheid heeft een zorgplicht jegens haar burgers en moet daarom gevaarlijke klimaatverandering tegengaan.
- Nederland moet tenminste 25% minder broeikasgassen uitstoten in 2020 dan in 1990.
Deze overwinning bracht schot in het klimaatbeleid. Inmiddels hebben we een Klimaatwet met doelen voor 2030 en 2050.Maar bijna 7 jaar na het Urgenda-vonnis uit juni 2015, houdt de overheid zich nog steeds niet aan zijn verplichtingen om broeikasgassen te verminderen en zo mensenrechten te beschermen.
- Milieudefensie: Shell verplicht tot meer CO2 reductie
Weer een baanbrekende klimaatzaak in Nederland! Deze zaak is bijzonder omdat het niet gaat om schadevergoeding, maar om het veranderen van de plannen van Shell.
De rechtbank oordeelde:
- Shell moet in 2030 zijn CO2-uitstoot met netto 45% terugbrengen (ten opzichte van 2019).
- Ook moet Shell zich verplicht inspannen om de CO2-uitstoot van de toeleveranciers en afnemers te verminderen met 45% netto (2030).
Na de uitspraak ging Shell in hoger beroep. Ondertussen ondernam het oliebedrijf geen actie om zich aan het vonnis te houden. In hoger beroep oordeelde de rechter dat Shell wel degelijk broeikasgassen moet verminderen, maar kon niet een specifiek reductie percentage opleggen aan aan Shell, wat Shell snel claimde als overwinning. Maar er stond in de uitspraak veel goeds voor de klimaatbeweging. De rechtbank erkende het mensenrecht op bescherming tegen klimaatverandering en de verplichting voor bedrijven om uitstoot te verminderen. Genoeg aanknopingspunten voor nieuwe rechtszaken: Milieudefensie heeft de eerste al aangekondigd tegen ING Ook gaat Milieudefensie in cassatie bij Nederlands hoogste rechter: de Hoge Raad.
- KlimaSeniorinnen: Europees Hof voor de Rechten van de Mens spreekt zich uit over mensenrecht op klimaatbescherming
De KlimaSeniorinnen wonnen de eerste klimaatzaak die voor het Europese Hof voor de Rechten van de Mens kwam. De actiegroep, die wordt ondersteund door Greenpeace, claimde met succes dat de Zwitserse overheid te weinig doet om haar (oudere vrouwelijke) burgers te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatcrisis.
Het Europese Hof oordeelde:
- De steeds vaker voorkomende en intensere hittegolven als gevolg van klimaatverandering vormen een reële en ernstige bedreiging voor de gezondheid en het privé- en gezinsleven van oudere burgers en er bestaat een verband tussen deze negatieve gevolgen en de klimaatmaatregelen van staten.
- Lidstaten van de Raad van Europa hebben de plicht om kwetsbare groepen, waaronder oudere vrouwen, te beschermen tegen de negatieve gevolgen van de opwarming van de aarde voor hun gezondheid.
- Wanneer staten tekortschieten in hun klimaatbeleid, schenden zij deze verplichting en zijn zij gehouden hun klimaatdoelstellingen te verbeteren om de mensenrechten voldoende te beschermen.
De Raad van Europa oordeelde in het voorjaar van 2025 dat Zwitserland de uitspraak nog onvoldoende naleeft. Zwitserland moet meer doen om aan te tonen dat haar klimaatplannen ambitieus genoeg zijn. Wordt vervolgd.
- ICJ: Hoogste rechter buigt zich over klimaatcrisis
De eilandstaat Vanuatu, een van de kleinste landen ter wereld, bracht de klimaatcrisis voor het Internationaal Gerechtshof (IGH of International Court of Justice) in Den Haag, de hoogste rechtbank ter wereld. De activisten vroegen de rechters zich te buigen over de vraag welke wettelijke verplichtingen landen hebben om klimaatverandering te stoppen.
Het Internationaal Gerechtshof oordeelde:
- Landen moeten onder de grens van 1,5 graad opwarming van de aarde blijven om mensenrechten te beschermen.
- Doen ze dat niet dan ziet het hof grond voor internationale schadeclaims van landen die schade ondervinden.
- Landen moeten daadwerkelijk en eerlijk bijdragen, ook landen die zich terugtrekken uit het klimaatakkoord van Parijs.
- Het kan in strijd met het internationaal recht zijn om door te gaan met de productie van olie, kolen en gas.
Hoewel de uitspraak niet bindend is, helpt het klimaatzaken wereldwijd. De hoogste rechtbank ter wereld zegt immers dat een eerlijk klimaatbeleid een internationale plicht is.
- Greenpeace: Klimaatzaak om klimaatrechtvaardigheid
Dat brengt ons bij onze eigen Klimaatzaak. Deze komt begin oktober 2025 voor de rechter.
Waarom een nieuwe klimaatzaak?
- De regering doet niet genoeg om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad te beperken. Met deze rechtszaak willen we de klimaatactie van de Nederlandse overheid afdwingen.
- Mensen binnen Nederland worden niet gelijk beschermd. We voeren de rechtszaak met inwoners van Bonaire, die lijden onder de klimaatcrisis en minder bescherming krijgen. Zij ervaren nu al de effecten van klimaatverandering, zoals extreme hitte, droogte, overstromingen, verdwijnende koralen, en de stijgende zeespiegel die een groot deel van hun eiland permanent dreigt te overstromen.
- We vragen de rechter zich te buigen over een ander aspect van klimaatrechtvaardigheid: het fair share-principe. Want moet een land als Nederland niet meer doen om de klimaatcrisis aan te pakken dan armere landen, omdat ze meer heeft bijgedragen aan het ontstaan ervan en meer middelen heeft?
Wil je bijdragen aan deze belangrijke klimaatzaak? Word medestander! Dan ben je een van de duizenden medestanders die later kunnen zeggen dat zij deze historische klimaatzaak hebben gesteund!
De overheid heeft de taak om ons eerlijk te beschermen in de klimaatcrisis, maar doet dit niet. Steun de inwoners van Bonaire en Greenpeace en eis dat Nederland de CO2-uitstoot sneller terugdringt en maatregelen neemt.
Word medestander
