Het klimaat verandert in rap tempo. Ik merk dat ik vooral over het probleem en de mogelijke oplossing praat. Maar om klimaatverandering écht te begrijpen, moeten we eerst kijken naar de oorzaak: het broeikaseffect. Het broeikaseffect is namelijk de basis van het klimaatprobleem.
Wat is een broeikasgas?
Broeikasgassen zitten in de lucht om ons heen. Ze absorberen warmtestraling en geven die heel langzaam weer af. Zo zorgen ze ervoor dat de warmte van de zon vastgehouden wordt in de atmosfeer. Zonder broeikasgassen zou het gemiddeld -18 graden zijn op de aarde. Maar teveel broeikasgassen is ook niet goed want dan wordt het klimaat te warm – helaas is dat de situatie waar we nu in zitten.
Welke broeikasgassen zijn er?
Je hoort het meest over koolstofdioxide (CO2). CO2 is opgeslagen in fossiele brandstoffen als aardolie en -gas, maar zit ook bijvoorbeeld in bomen of onze oceanen. Andere broeikasgassen zijn waterdamp, methaan, stikstofmonoxide (lachgas) en ozon. Omdat CO2 in zulke grote hoeveelheden aanwezig is, zien we koolstofdioxide als het belangrijkste broeikasgas.
Maar wat is dan het broeikaseffect?
Vanuit de ruimte komen er zonne-energie en zonnestraling onze dampkring binnen. Een deel van deze warmte en energie wordt door de aarde geabsorbeerd en een ander deel wordt teruggekaatst. Maar doordat er steeds meer broeikasgassen (zoals CO2) in de lucht zitten, wordt er steeds meer warmte vastgehouden. Hierdoor stijgt de temperatuur op aarde, net zoals je dat ziet in een glazen broeikas. Zo leidt het broeikaseffect tot temperatuurstijging en verandering van ons klimaat.
Hoe komt het dat er meer broeikasgassen in de lucht zitten?
Dat heeft 2 redenen. Eén: we stoten als mensen steeds meer broeikasgassen uit. En twee: onze natuur kan de broeikasgassen ook steeds minder goed opslaan.
De meeste CO2 en methaan zit op onze planeet vast in de bodem in de vorm van fossielen van planten en bomen die lang geleden leeft. Deze fossielen kunnen worden gebruikt om energie op te wekken in de vorm van kolen, olie en gas. Vandaar de naam fossiele energie. Als we deze energie verbranden, komen de broeikasgassen CO2 en methaan vanuit de lucht in. De mens is steeds meer meer olie, kolen en gas gaan verbruiken.
Vrijgekomen broeikasgassen kunnen natuurlijkerwijs worden opgeslagen door bomen en moerassen over de hele wereld. Maar omdat er steeds meer bomen worden gekapt en moerassen verdrogen door klimaatverandering, is er steeds minder capaciteit om CO2 op te slaan in de natuur. Ook daarom zitten er steeds meer broeikasgassen in de lucht.
Wat is klimaat precies?
Het klimaat is het gemiddelde van 30 jaar weersomstandigheden. Wanneer er dus eens een warme zomer of koude winter is, verandert nog niet meteen het klimaat. Het gaat echt om trends die langere tijd volhouden.
Hoe werkt klimaatverandering?
Het klimaat is altijd wel onderhevig aan verandering. Dat is al zo sinds de laatste ijstijd. Of beter gezegd; sinds de eerste mensen. Het verschil is dat klimaatverandering nu dankzij de mens veel sneller en abrupter gaat. De mensheid pompt in korte tijd onnatuurlijk veel broeikasgassen in de lucht, waardoor de aarde zeer snel opwarmt. Dat geeft de aarde – en haar weerpatronen, dieren en planten – te weinig tijd om zich aan te passen.
Lees ook: in dit artikel vertel ik je meer over de opwarming van de aarde
Doe mee