Sinds de Russische invasie in Oekraïne (2022) komt er een pak minder fossiel gas via pijpleiding uit Rusland en stapte de EU massaal over op vloeibaar gas via tankers, Liquified ‘Natural’ Gas of lng. Nieuw onderzoek van Greenpeace België onthult hoe twee stromen elkaar kruisen: Russisch lng blijft binnenkomen, terwijl we onszelf tegelijkertijd vastrijden in langlopende contracten voor Amerikaans schaliegas. Het resultaat: een gevaarlijke afhankelijkheid van zowel Poetin als Trump, met Zeebrugge en het kleine België in een hoofdrol.
De onderzoekers van Greenpeace België volgden de routes van de gastankers uit Rusland en de VS naar Europa. Ze doken diep in Europese handelsdata, legden schimmige contracten bloot, en bouwden een model om voor het eerst aan te tonen hoeveel belastingopbrengsten het Kremlin met deze handel verdient, en hoeveel wapens het daarmee kan kopen. Tegelijk brachten ze in kaart hoe nieuwe gascontracten met terminals in de VS Europa voor 15-20 jaar vastzetten, met riskante investeringen en slecht nieuws voor het klimaat.
Greenpeace blijft niet stil zitten
Greenpeace België kaart de gevaarlijke afhankelijkheid van Russisch en Amerikaans gas al jaren aan. In 2023 bezetten activisten de invoerterminal van Fluxys in de Zeebrugse haven, en eerder dit jaar voerden ze actie op zee tegen een Amerikaans en een Russische gastanker.
De Russische connectie
Zeebrugge is Europa’s grootste invoerhub voor Russisch vloeibaar gas, goed voor zo’n kwart van de totale EU-invoer. In 2024 lag de import meer dan dubbel zo hoog als in 2021, het jaar voor de oorlog. Ondanks Europese sancties tegen Russisch lng, lijkt 2025 een nieuw recordjaar te zullen worden. Yamal LNG, het Russische gasbedrijf met een langetermijncontract in Zeebrugge, verdient hier grof geld aan. Bij gebrek aan openbare cijfers, berekende Greenpeace dat Yamal LNG in de periode 2022-2024 zo’n 40 miljard dollar omzet boekte en daarop naar schatting 9,5 miljard winstbelasting betaalde aan de Russische Staat. Via lopende contracten droegen grote energiebedrijven zoals TotalEnergies, SEFE, Engie en Shell daar aan bij.
Om dat in perspectief te plaatsen: met die belastinginkomsten kan Rusland ruwweg 9,5 miljoen 152-mm granaten, 271.000 Shahed-drones, of 2.686 T90M-tanks financieren. Intussen besteedden Frankrijk, Spanje, België en Nederland samen tussen 2022 en 2025 (juni) meer aan Russisch lng (34,3 miljard euro) dan aan bilaterale steun voor Oekraïne (21,2 miljard euro). Ons land betaalde 6,21 miljard euro aan Russisch gas en maar 3,2 miljard aan steun voor Oekraïne.
Bovendien bracht deze handel naar schatting 25 miljard dollar in dividenden op voor de eigenaars van Yamal LNG, waarvan 6,8 miljard dollar voor TotalEnergies. Een gelijkaardig bedrag ging naar de schimmige Russische oligarchen Mikhelson en Timtsjenko, vertrouwelingen van Poetin die de oorlog steunen met een privé-militie, leveringen aan het leger, en financiële bonussen voor soldaten.
VS-contracten: decennia vast, België als draaischijf
Om het weggevallen Russisch pijpleidinggas te vervangen, tekenden Europese bedrijven sinds 2022 een golf aan nieuwe langlopende contracten (15-20 jaar) voor lng uit de VS. Die deals zijn de basis voor nieuwe exportinfrastructuur in de VS en duwen Europa in een nieuwe fossiele afhankelijkheid. Vandaag speelt Zeebrugge nog een relatief kleine rol in de handel van Amerikaans gas, omdat de capaciteit grotendeels is volgeboekt door Russisch lng. Maar door de aangekondigde extra Europese sancties tegen Russisch lng, is de kans groot dat de vrijgekomen plaats razendsnel zal worden ingevuld met ladingen Amerikaans gas.
Nu al importeerde België in de eerste 8 maanden van 2025 10 keer meer lng uit de VS dan in heel 2021. De Belgische netbeheerder Fluxys is bovendien ook uitbater van de terminal in het Franse Duinkerke, de op een na grootste importeur van Amerikaans lng, en rechtstreeks verbonden met het Belgische gasnet. Dit Amerikaans gas is voornamelijk afkomstig van de enorm vervuilende schaliegasvelden, waar de ondergrond wordt opgebroken om gas te winnen. Die ontginning van schaliegas heeft een enorme klimaatimpact en dramatische gevolgen voor de omgeving en gezondheid van de omwonenden.
Donald Trump zit als bullebak aan de andere kant van de tafel. Hij zet de EU openlijk onder druk om meer Amerikaanse fossiele energie af te nemen. In een krankzinnige deal beloofde Commissie-voorzitter von der Leyen over de komende drie jaar voor 750 miljard dollar aan Amerikaanse energie te kopen. Hoewel die belofte praktisch zinloos is (Trump en von der Leyen bepalen niet waar privébedrijven hun gas kopen of verkopen), zou een verdere toename van de lng-handel de EU nog afhankelijker maken van de VS.Kortom: Europa dreigt de ene afhankelijkheid in te ruilen voor een andere, en ons land met de lng-terminal in Zeebrugge staat er middenin.
Van dubbele afhankelijkheid naar echte onafhankelijkheid
Na 2022 had de EU haar lesje kunnen leren door zich versneld te bevrijden van fossiel gas. In plaats daarvan bleef Russisch lng volop binnenkomen én reden Europese bedrijven zich vast in decennialange contracten voor Amerikaans schaliegas. Een dubbele afhankelijkheid die onze soevereiniteit, veiligheid en klimaatdoelen ondermijnt. De uitweg is duidelijk: breek met fossiel gas en versnel de omschakeling naar lokale hernieuwbare energie.
Greenpeace vraagt:
- Ten laatste tegen eind 2026 de import van Russisch gas te beëindigen (incl. de vroegtijdige stopzetting van bestaande contracten),
- Een stop op nieuwe contracten voor Amerikaans gas en het beëindigen van bestaande contracten na 2035,
- Een bindende uitfasering van fossiel gas tegen 2035, een verbod op publieke investeringen in fossiele projecten, en een Europees verbod op nieuwe fossiele infrastructuur.
