Update: Op drie december bereikten de EU-lidstaten, het Europees Parlement en de Europese Commissie uiteindelijk een akkoord om de toepassing van de Europese bossenwet met één jaar te vertragen, tot eind 2025. Gelukkig zonder aan de inhoud van deze belangrijke wet te raken.
Greenpeace is opgelucht dat de fundamenten van deze cruciale wetgeving onaangetast zijn gebleven ondanks de schaamteloze politieke manoeuvres van de EVP in de voorbije maand. De toepassing van de wet met één jaar uitstellen, betekent helaas dat de wereldwijde ontbossing voor producten op de Europese markt nog één jaar kan doorgaan.
Greenpeace roept de Europese Commissie en de lidstaten op om de bijkomende tijd goed te gebruiken om te garanderen dat de wet strikt gehandhaafd kan worden vanaf eind 2025.
Lees hieronder hoe de EU Bossenwet in het oog van een politieke storm terechtkwam.
Greenpeace activisten blokkeren een schip geladen met sojabonen uit Brazilië, in IJmuiden (Nederland – mei 2022). Elk jaar worden miljoenen tonnen soja, palmolie en vlees naar Europa verscheept om hier te consumeren. Voor de productie van deze middelen wordt in de landen van herkomst aan grootschalige natuurvernietiging gedaan. Zo krijgen wij, zonder het zelf te beseffen, vaak ontbossing op ons bord. De EU Bossenwet heeft als doel om ontbossing voor Europese consumptie te voorkomen.
Een noodzakelijke en urgente verordening
Na jarenlange onderhandelingen en een brede mobilisatie van de samenleving – onze petitie werd maar liefst 1.2 miljoen keer getekend -, nam de Europese Unie in mei 2023 de Bossenwet aan. Deze unieke wetgeving wil de handel op de Europese markt verbieden in producten die bijdragen aan de wereldwijde ontbossing. De inwerkingtreding stond gepland voor 30 december 2024.
Deze wet is het resultaat van een groeiend bewustzijn van de verantwoordelijkheid van de EU in het wereldwijde ontbossingsprobleem, een fenomeen met ernstige gevolgen: verergering van de klimaatcrisis, verlies aan biodiversiteit en schendingen van mensenrechten. Een tiental jaar geleden werd al aangetoond dat de EU, goed voor ongeveer 5,5% van de wereldbevolking, verantwoordelijk was voor 10% van de wereldwijde ontbossing. Het grootste deel van deze ontbossing wordt veroorzaakt door de Europese invoer van vlees, soja voor veevoeder en palmolie.
Lobbygroepen aan het werk
Sinds mei 2023 is er echter weinig gedaan om de geplande uitvoering van de wet te waarborgen. De Europese Commissie heeft lang getalmd met het opstellen van richtlijnen en het ontwikkelen van technische instrumenten die essentieel zijn voor de uitvoering van de wet.
Erger nog, de inhoud van de Bossenwet wordt voortdurend aangevallen door handelspartners zoals de Verenigde Staten, Canada en Australië. Ook landen als Indonesië en Brazilië, waarvan de economieën deels afhankelijk zijn van producten die door de wet worden getroffen, hebben druk uitgeoefend om de toepassing uit te stellen en af te zwakken. Deze regeringen laten zich inpalmen door het hardnekkige lobbywerk van onder meer de palmolie– en sojasector.
Zelfs binnen de EU hebben verschillende lidstaten druk uitgeoefend op de Commissie, terwijl Copa Cogeca, een grote Europese landbouworganisatie, officieel opriep tot uitstel van de toepassing van de wet.
De EU mag niet toegeven
Uiteindelijk zwichtte de Commissie onder deze druk en startte ze begin oktober 2024 een wetgevingsprocedure om de toepassing van de tekst met een jaar uit te stellen. Conservatieve en extreemrechtse partijen in het Europees Parlement hebben zich verenigd om dit uitstel goed te keuren en een reeks amendementen in te dienen die de inhoud van de verordening sterk zouden uithollen. Zo maken ze zich schuldig aan het behartigen van de belangen van enkele bedrijven die de natuur vernietigen en onze toekomst in gevaar brengen voor hun eigen winst.
Hoewel de Raad van de EU zich verzet tegen wijzigingen in de tekst, steunt ze wel het uitstel met één jaar. Momenteel vinden interinstitutionele onderhandelingen plaats, die naar verwachting voor eind december zullen leiden tot een akkoord over het uitstel. Of er ook een verdere uitholling van de wettekst zal komen, is momenteel nog onzeker. (update 3/12: deze uitholling komt er dus niet, het jaar uitstel helaas wel)
Greenpeace blijft in België en de rest van de EU campagne voeren om ervoor te zorgen dat de wet strikt gehandhaafd kan worden.