Bison bonasus, czyli żubr – największy lądowy ssak europejski, jest nie tylko symbolem ochrony przyrody w Polsce, lecz także sztandarowym przykładem gatunku uratowanego od wyginięcia i przywróconego dzikiej przyrodzie. To też ostatni w Europie przedstawiciel legendarnej megafuany, który przetrwał do naszych czasów. To wspaniałe, majestatyczne zwierzę podlega ścisłej ochronie gatunkowej. W Polsce, w stanie dzikim żyje 1/3 jego światowej populacji, co stanowi jednocześnie ponad 80% osobników z obszaru Unii Europejskiej. Na naszym kraju spoczywa więc ogromna odpowiedzialność za zapewnienie trwałości i właściwego stanu populacji żubra jako narodowego i europejskiego dziedzictwa. Żubr europejski to wciąż gatunek wysokiego ryzyka narażony na wyginięcie zarówno wg kategorii Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), jak i Polskiej Czerwonej Księgi.
Chociaż liczebność żubra w Polsce i Europie stopniowo wzrasta, nadal występują zagrożenia dla trwałości tego gatunku. Stosowane są metody zarządzania stadami oparte raczej na praktykach zootechnicznych niż nowoczesnej wiedzy ekologicznej. Wg wielu naukowców zarządzanie to polegające na dokarmianiu zimowym, sztucznym ustalaniu limitów liczebności, a w końcu na nieuzasadnionym uśmiercaniu zwierząt i regulacji struktury wiekowo-płciowej często w formie komercyjnych polowań jest dalekie od światowych standardów zarządzania populacjami dzikich zwierząt i jest niezgodne z prawem. Zarówno w Puszczy Boreckiej, jak i Knyszyńskiej coroczny odstrzał żubrów wykonywany jest na poziomie równym lub bardzo zbliżonym do przyrostu naturalnego, więc liczebność stad się prawie nie zwiększa, chociaż taki jest przecież cel restytucji żubra w Polsce. Pomimo obowiązującego prawa polskiego i unijnego Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wydaje co roku zezwolenia na zabicie poprzez odstrzał (w znacznej części komercyjny) kilkudziesięciu zwierząt. Od roku 2012 do września 2017 roku GDOŚ zezwolił w sumie na eliminację 304 żubrów. Nie da się wytłumaczyć takiej skali odstrzałów żubrów „brakiem rozwiązań alternatywnych” w stosunku do ściśle chronionego prawem i zagrożonego wyginięciem gatunku.
Podpisz: NIE zabijaniu żubrów!
Rozwiązania
Niezbędne jest podjęcie wspólnych działań przez Głównego Konserwatora Przyrody, Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, inne organy ochrony przyrody oraz wszystkie jednostki zaangażowane w ochronę żubra, zmierzających do możliwie szybkiego wypracowania i wprowadzenia nowych metod zarządzania, które miałyby na celu eliminację istniejących dla tego gatunku zagrożeń, z pełnym uwzględnieniem zapisów prawa polskiego i międzynarodowego oraz tradycji ochrony przyrody w Polsce. Zamiast odstrzału „nadliczbowych” osobników w poszczególnych populacjach należy dążyć do stworzenia rozległego obszaru występowania gatunku oraz tworzenia nowych populacji na obszarach pozwalających na minimalizację opieki ze strony człowieka i większego udziału czynników naturalnych w kształtowaniu liczebności gatunku. Wszelkie istotne decyzje odnośnie do tego gatunku, szczególnie dotyczące selekcji i uśmiercania, powinny być podejmowane w sposób transparentny, po wyczerpaniu rozwiązań alternatywnych oraz z poszanowaniem statusu żubra jako gatunku unikatowego, zagrożonegowymarciem
