Puszcza Karpacka
Puszcza Karpacka, która porasta Bieszczady i Pogórze Przemyskie jest uznawana za najcenniejszy las górski w Polsce. Jest najważniejszą w naszym kraju ostoją dla licznych gatunków rzadkich roślin i zwierząt, w tym dla symboli polskiej przyrody: niedźwiedzi, rysi, żbików, wilków czy orłów przednich.
Co to jest Puszcza Karpacka i dlaczego jest ważna?
Karpaty są ogromną mozaiką siedlisk i domem dla największej europejskiej populacji niedźwiedzi brunatnych poza Rosją. Rysie i wilki przemierzają te lasy wraz z żbikami i żubrami. Około 140 gatunków ptaków zamieszkuje ich drzewa i niebo, a liczne gatunki ryb, traszki i żaby pływają w ich wodach. Lasy Karpat odgrywają kluczową rolę w walce z kryzysem klimatycznym. Starsze, bardziej dojrzałe lasy magazynują więcej węgla, zatrzymują wodę, zapewniają schronienie i ochronę przed powodziami, suszami i innymi ekstremalnymi warunkami pogodowymi.
Flora i fauna Karpat
Lasy karpackie należą do najważniejszych ostoi flory i fauny na kontynencie europejskim. W połączeniu z niezwykle różnorodnymi gatunkowo dzikimi łąkami i swobodnie płynącymi rzekami tworzą potężną mozaikę siedlisk – ostoję dla niezwykłej liczby gatunków endemicznych i dom największej europejskiej populacji niedźwiedzi brunatnych poza Rosją. Rysie i wilki przemierzają te lasy wraz z żbikami i żubrami. Drzewa zamieszkuje około 140 gatunków ptaków, w tym puszczyk uralski, głuszec, dzięcioł trójpalczasty czy orzeł cesarski, z których wiele znajduje się na czerwonej liście gatunków zagrożonych wydanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN). Karpackie wody są domem dla wielu gatunków ryb, traszek i żab, a łąki tętnią życiem owadów zapylających.
Karpaty są domem dla największej populacji niedźwiedzi brunatnych w Europie poza Rosją (ponad 7000 osobników)
W Karpatach żyje 40% europejskiej populacji orła cesarskiego i orlika krzykliwego
Flora Karpat należy do najbogatszych w Europie. Obejmuje 3988 rodzimych roślin naczyniowych, z których 344 są zagrożone, na skraju wyginięcia lub wymarcia
W wodach Gór Fogaraskich żyje krytycznie zagrożona ryba asprete (głowaczogłów ardżeszański), żywa skamielina sprzed ponad 65 milionów lat i jedna z najrzadszych ryb w Europie
Lasy Karpat są schronieniem dla jednej z największych populacji rysia w Europie – żyje tu ponad 2500 osobników
Ochrona tylko na papierze
Co godzinę tracimy pięć boisk piłkarskich Puszczy Karpackiej – mimo tego, że spośród ośmiu karpackich krajów aż sześć to kraje Unii Europejskiej, obecne narzędzia ochrony Karpat nie chronią ich właściwie. Co godzinę z Karpat znika las o powierzchni pięciu boisk piłkarskich. To efekt głównie gospodarki leśnej, ale także innych spowodowanych przez człowieka zdarzeń, takich jak masowe gradacje szkodników w sztucznie nasadzonych monokulturach. Zaledwie trzy procent Karpat jest obecnie realnie chronionych przed wycinką i budową dróg. Wiele z wycinek ma miejsce na obszarach Natura 2000 – m.in. w Bieszczadach czy Pogórzu Przemyskim.
Karpaty mogą być europejskim Yellowstone
Karpaty mogą być wizytówką przyrodniczą Europy i atrakcją turystyczną na miarę Yellowstone, ale potrzebują pilnej interwencji rządzących. Aby ratować Karpaty, postulujemy stworzenie unijnego planu ochrony Karpat wraz z funduszem sprawiedliwej transformacji dla regionu. Zanim ten plan wejdzie w życie, należy niezwłocznie wprowadzić 10-letnie memorandum na budowę nowych dróg w Karpatach (głównie w Polsce dotyczy to dróg leśnych budowanych przez Lasy Państwowe) oraz zakaz wycinek starodrzewów.
Turnicki Park Narodowy, który wciąż czeka na powołanie…
Starania o utworzenie Turnickiego Parku Narodowego trwa od 30 lat. Obszar planowanego parku obejmuje powierzchnię ponad 17 tys. hektarów. Są to w całości tereny należące do Skarbu Państwa, zarządzane przez Lasy Państwowe. Idea powołania parku powstała już w 1982 roku. Jeszcze wcześniej, bo już w 1938 roku, Tadeusz Trella wnioskował o ochronę rezerwatową turnickich lasów. Sam planowany park obejmuje oprócz terenów typowo leśnych, również łąki i wyjątkową dolinę Wiaru, jednej z najczystszych rzek w Polsce. Brak prawidłowej ochrony tego obszaru może doprowadzić do bezpowrotnej utraty jednego z najcenniejszych przyrodniczo miejsc w Polsce.