INTERVIEW met Eddie Cautaers, duizendpoot bij Greenpeace België

Onze collega bij Greenpeace België, Eddie Cautaers, was er van bij het prille begin in 1984 bij. Als aanspreekpunt voor de politie tijdens acties, als persmedewerker, campaigner, fondsenwerver… noem maar op. Nu is Eddie onze IT-specialist, en het wandelende geheugen van deze Greenpeace-afdeling.

Hoe is Greenpeace België ontstaan?

“Er vonden begin jaren 1980 al acties plaats in België, maar in die beginperiode zonder een vast kantoor en personeel. Uit strategische overwegingen vonden ze het bij Greenpeace International in Amsterdam belangrijk om ook vaste voet aan de grond te hebben in Brussel. Dus stuurden ze vanuit de hoofdzetel een Nederlander naar hier om een kantoor voor Greenpeace België op te starten. We kunnen ons dat vandaag nog moeilijk voorstellen. Die man is met de trein gearriveerd vanuit Amsterdam, heeft de metro gepakt naar Schuman en bij het eerste huis dat hij zag dat te huur stond, heeft hij het telefoonnummer genoteerd. Niet veel later had de vzw Greenpeace Belgium een kantoor. Intussen liet hij een vacature plaatsen in de krant voor coördinator. De keuze viel op Karel Ameije. Hij werd eind 1983 de eerste werknemer van Greenpeace België.”

Wat waren de grootste uitdagingen in de beginjaren?

“In de eerste plaats een personeelsbestand uitbouwen en leden werven. Karel Ameije, die aanvankelijk helemaal alleen op ons kantoor in Brussel zat, ging regelmatig op bezoek bij de Bond Beter Leefmilieu. Daar ontmoette hij Martin Besieux en mezelf: twee enthousiaste jongelui die onder andere artikels rond milieu uitknipten en in mappen kleefden. Voor de eerste echte Belgische Greenpeace-actie in april 1984, rond zure regen, vroeg Ameije hulp aan de Bond Beter Leefmilieu. Zo werden wij even ‘uitgeleend’ aan Greenpeace. Daarna kon hij na heel wat administratieve rompslomp een beroep doen op het Bijzonder Tijdelijk Kader (BTK), een overheidsprogramma om werklozen tijdelijk aan een baan te helpen. Eind 1984 mochten maar liefst 10 BTK’ers, onder wie Martin Besieux, bij Greenpeace België beginnen. Vanaf 1985 konden we dan echt van start gaan. Maar dan hadden we nog amper leden, natuurlijk.”

Kan je iets vertellen over de eerste actie van Greenpeace België?

“Dat was een internationale actie tegen de luchtvervuiling die zure regen veroorzaakte, op 2 april 1984. Teams uit België, West-Duitsland, Oostenrijk, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Nederland, Frankrijk en Tsjecho-Slowakije beklommen simultaan in elk land een beruchte schoorsteen. Op hun spandoek stond één grote letter, zodat op een samengestelde foto van alle schoorstenen het woord “STOP” te lezen viel. Wij hingen de ‘P’ op aan de Vilvoordse elektriciteitscentrale Verbrande Brug.”

“Ik stond in voor het contact met de politie. Om 4 uur ‘s ochtends belde ik braaf vanuit het kantoor in Brussel naar de rijkswacht (vandaag gewoon deel van de politie) van Vilvoorde om te zeggen dat ze niet moesten panikeren, dat Greenpeace met een actie was gestart, en dat we alles onder controle hadden. ‘Mijnheer, 1 april was gisteren’, antwoordde de rijkswachter aan de telefoon. Ze wilden me niet geloven (lacht). De openbare omroep BRTN (vandaag VRT) heeft toen een helikopter gehuurd om te filmen. Rond de middag stroomde volk toe om bloemen en taarten te brengen. Heel wat mensen hebben zich in de nasleep spontaan aangemeld om lid te worden van Greenpeace.”

Wat is je beste herinnering in bijna 40 jaar bij Greenpeace?

“Voor mij persoonlijk is dat de hele campagne tegen chloor begin jaren 1990, met als hoogtepunt de blokkade in 1993 van de Solvay-fabriek in Antwerpen. Een week lang hebben we de productie volledig stilgelegd. Klimmers hadden een kraan bezet, we waren aanwezig met de Greenpeace-boot de Solo. Ik had net de nachtshift aan boord van de boot toen de politie-inval begon. Gelukkig waren we gewaarschuwd. zo had ik eerder die nacht journalisten opgebeld dat er mogelijk iets te gebeuren stond. Het heeft enkele uren geduurd om ons te ontzetten.”

“Die campagne onder leiding van Martin Besieux was gepland om heel lang te duren, 10 tot 15 jaar indien nodig. Ze had ook een sociale component: van bij het begin hadden we de vakbonden betrokken, wat ik heel belangrijk vind. Het doel was niets minder dan de totale reconversie van de chloorsector. Los van de directe milieuverontreiniging door PVC-productie (waarvoor chloor de belangrijkste grondstof is), verbruikte de chloorproductie in België ook evenveel elektriciteit als 1 kernreactor. Helaas is de chloorcampagne op internationaal niveau vroegtijdig afgebroken, en konden we onze overwinning niet behalen.”

Welke campagne ligt je nu het nauwst aan het hart?

“Het klimaat, zonder twijfel. Het is niet omdat er veel over gesproken en geschreven wordt, dat er ook werkelijk iets verandert. Nochtans heeft de opwarming en ontregeling van ons klimaat heel zware gevolgen, voor de huidige en de toekomstige generaties. Bijna alle campagnes die Greenpeace voert hebben een duidelijke link met het klimaat.”

Welke rollen heb je allemaal gehad binnen Greenpeace?

“Ik heb in de organisatie bijna alles gedaan dat je kan bedenken. In de beginperiode was dat niet zo afgebakend. Dingen die niemand anders wilde doen, kwamen wel eens bij mij terecht. Ik stond de politie en de pers te woord, zetelde in het bestuur van Greenpeace België, deed fondsenwerving (zoals de eerste grootschalige mailings), stampte mee de merchandising uit de grond (iconische T-shirts in de jaren 1990!)… Daarnaast heb ik samen met Martin ook inhoudelijk campagnewerk verricht. En toen de computer zijn intrede deed, kwam dat ook bij mij terecht. Ik had geen basisopleiding informatica, maar moest als autodidact aan de slag. Al bijna 30 jaar sta ik in voor de IT bij Greenpeace België. Van onze allereerste computer met floppy disks en de voorloper van e-mail, tot de eindeloze mogelijkheden van digitale communicatie die we vandaag hebben.”

Wat doet Greenpeace vandaag te weinig, volgens jou?

“In theorie zet Greenpeace wel in op sociale aspecten, maar in de praktijk zie ik het te weinig. We moeten nog meer tonen dat het ons menens is. Daarnaast moeten we soms meer doorzetten op de ingeslagen paden en niet om de haverklap grondig van koers veranderen.”

Tot slot, wat vind je de sterkte van Greenpeace?

“Dat we over de hele wereld actief zijn. Zo hebben we een globale visie, en beschikken we over een veel groter netwerk dan veel andere, vooral kleinere milieuorganisaties. Onze naamsbekendheid is een troef, al kan dat ook tegen ons werken. We worden wel eens gezien als de Coca Cola onder de milieuorganisaties.”

“Bewegingen die zich van Greenpeace afscheuren en tegen ons afzetten, is iets van alle tijden. Maar vandaag zorgt de komst van bijvoorbeeld Extinction Rebellion voor een dynamiek waar we ons als Greenpeace goed over moeten beraden. We zijn al lang niet meer de grootste of de belangrijkste organisatie die zich met deze thema’s bezighoudt, eerder onderdeel van een groter middenveld. Gelukkig zie ik vandaag binnen Greenpeace meer bescheidenheid op dat vlak.”

#50Years Ik deel op Facebook Ik deel op Twitter Ik deel op Whatsapp