2 juli 2025, Amsterdam, Nederland – Vandaag gaat in Amsterdam de rechtszaak van start die Greenpeace International aanspande tegen het Amerikaanse oliebedrijf Energy Transfer. Het gaat om de eerste grote test van de nieuwe Europese wet die misbruik van rechtsprocedures – zogeheten SLAPPs – moet tegengaan en de vrijheid van meningsuiting beter beschermt. Tegelijkertijd roepen 30 organisaties in elf Europese landen hun regeringen op om de richtlijn snel om te zetten in nationale wetgeving. Ook in België gaat een delegatie van de Belgische anti-SLAPP werkgroep vandaag in gesprek met het kabinet van minister van Justitie Annelies Verlinden.
Het miljardenbedrijf Energy Transfer spande in de VS twee SLAPP-zaken aan tegen Greenpeace International en Greenpeace USA, omdat Greenpeace de vreedzame Standing Rock-protesten tegen de Dakota Access Pipeline in 2016 steunde. De tweede zaak loopt nog. Een jury in North Dakota kende onlangs een schadevergoeding van meer dan 660 miljoen dollar toe aan Energy Transfer. Greenpeace ging daarop in beroep.
“SLAPPs zijn een directe bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting en het recht op vreedzaam protest. Deze zaak tegen Energy Transfer kan een keerpunt zijn in de strijd tegen intimidatierechtszaken en bewijzen dat bedrijven niet zomaar hun zin krijgen via juridische pesterijen”, zegt Mads Flarup Christensen, directeur van Greenpeace International.
Volgens CASE (Coalition Against SLAPPs in Europe) werden tussen 2010 en 2023 in totaal 1.049 SLAPP-zaken aangespannen tegen organisaties, journalisten en activisten. EU-lidstaten hebben tot 7 mei 2026 de tijd om de anti-SLAPP-richtlijn om te zetten in nationale wetgeving, maar tot nu toe is er weinig vooruitgang geboekt. Daarom eisen vandaag meer dan 30 organisaties in tien landen gezamenlijk van hun overheden om werk te maken van de richtlijn.
“Het is inmiddels meer dan een jaar geleden dat de baanbrekende Anti-SLAPP-richtlijn werd aangenomen, maar de invoering ervan in de praktijk verloopt schrikbarend traag”, zegt Charlie Holt van Global Climate Legal Defense en lid van CASE. “De rechtszaak van Greenpeace International in Nederland is nu de eerste grote toets voor de richtlijn. Als deze bescherming niet geldt in een zaak die zó agressief en duidelijk misbruik maakt van het recht, wanneer dan wel? Tot er een krachtig juridisch signaal komt, blijft onze democratie kwetsbaar voor juridische intimidatie.”
SLAPP’s in België
Ook in België zijn er al verschillende voorbeelden van SLAPP’s. Zo was er de rechtszaak tegen het online nieuwsmedium Apache, aangespannen door vastgoedontwikkelaar Erik Van der Paal. Deze strafzaak werd door Apache gewonnen, maar sleepte wel jarenlang aan. Onlangs nog werden twee dierenrechtenorganisaties aangeklaagd wegens laster en eerroof, na het publiceren van kritische teksten.
“Winnen is vaak zelfs ondergeschikt in dit soort rechtszaken. Het doel is om kritische stemmen te intimideren en hen financieel uit te putten. Daarnaast creëren ze ook een afschrikeffect voor andere kritische media, organisaties of burgers”, zegt Joeri Thijs, woordvoerder van Greenpeace België.
Een delegatie van de Belgische anti-SLAPP werkgroep, waar ook Greenpeace deel van uitmaakt, gaat vandaag op gesprek bij het kabinet van federaal minister van Justitie Annelies Verlinden. Ze vragen een ambitieuze omzetting van de Europese anti-SLAPP richtlijn in de Belgische wetgeving, in lijn met de modelwet uitgewerkt door de werkgroep.
