De voorbije dagen zorgden de positieve geluiden over de uitstap uit fossiele energie, de rechten van inheemse volkeren en de bescherming van bossen voor hoop op een historisch resultaat aan het einde van deze klimaattop. “Helaas werden die verwachtingen de grond ingeboord bij de bekendmaking van de zwaar afgezwakte eindtekst. We zagen in Belém het verdere verval van multilaterale samenwerking met onderhandelaars die alle voeling kwijt lijken te zijn met wat de samenleving van hen verwacht,” betreurt Greenpeace.

De eindtekst is zopas plenair goedgekeurd in Belém. In die tekst geen enkel spoor van een plan om de bossen tegen 2030 te beschermen of van een wereldwijd actieplan dat de ambitiekloof zou kunnen dichten om de opwarming van de aarde onder 1,5°C te houden. Ook een verwijzing naar de uitstap uit fossiele energie ontbreekt volledig. Qua klimaatfinanciering doet de tekst niets meer dan ontwikkelde landen vrijblijvend aansporen om financiering voor de aanpassing van landen in ontwikkeling aan de impact van de klimaatcrisis op te voeren.

“De COP30 begon met veel ambitie, maar eindigde in ontgoocheling,” vat Jasper Inventor samen, hoofd van de Greenpeace-delegatie in Belém. “De uitkomst staat in schril contrast met de urgentie van de situatie. Het doel van 1,5 °C is niet alleen bedreigd, het is bijna verloren.”

“Deze top werd ondermijnd door een zwak leiderschap bij de G20-landen – vooral de ontwikkelde landen, die niet happig waren voor financiële engagementen – en door de invloed van de fossiele lobby,” vervolgt Joeri Thijs, woordvoerder van Greenpeace België. 

“Hoewel de aanwezige fossiele industrie er helaas wel in geslaagd is om een stappenplan voor de geleidelijke afbouw van gas, olie en steenkool te saboteren, werd in Belém toch duidelijk dat vele landen wél die richting op willen gaan.”

Een België met gemengde signalen

België toonde zich tijdens deze COP ambitieuzer dan verwacht. Ons land sprak zich uit voor de goedkeuring van een stappenplan om de uitstap uit fossiele energie te versnellen, en kondigde aan dat het in april zal deelnemen aan de eerste internationale conferentie over een rechtvaardige transitie weg van fossiele brandstoffen, in Santa Marta (Colombia). 

“Maar dit engagement vloekt wel met het schrijnend gebrek aan concrete acties in eigen land, waar nog altijd 72% van onze energieconsumptie gebaseerd is op olie en gas,” zegt Thijs. België zette zich ook in voor een actieplan tegen ontbossing, terwijl het Amazonewoud een kritiek kantelpunt nadert. “Maar de financiële middelen die onze politici vrijmaken om landen in het Zuiden te helpen om los te komen van fossiele energie en hun bossen te beschermen, blijven dramatisch ontoereikend. Om die steeds terugkerende impasse in de onderhandelingen te helpen doorbreken, moeten de grootste klimaatvervuilende bedrijven eindelijk hun eerlijke bijdrage gaan betalen aan de financiering van klimaatactie,” besluit hij.