De EU moet dit decennium alle zeilen bijzetten om de klimaat- en de biodiversiteitscrisis aan te pakken. Een EU-Mercosur-deal doet het tegenovergestelde: het duwt ons allen dieper in ellende. Wallonië heeft dat goed begrepen, maar de Vlaamse regering lijkt er nog niet goed uit. Tijd om enkele mythes over de voordelen van dit handelsakkoord te doorprikken.
In een notendop komt het vrijhandelsverdrag tussen de EU en 4 Mercosur-landen Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay hierop neer: Meer Zuid Amerikaans vlees aar Europa, en meer auto’s naar de Mercosur-landen. Producten waar we juist mínder van moeten produceren en consumeren.
De duivel zit dit keer dus niet alleen in de details. De basis van de hele vrijhandelsovereenkomst zou ons terug naar de vorige eeuw katapulteren op het gebied van klimaatactie en natuurbescherming. Maar machtige economische belangen willen deze deal erdoor duwen. En ze zullen alles in de strijd gooien. Dit is een antwoord op enkele van hun valse argumenten.
We tekenen niet.. “zoals de deal nu is”
Sommige Europese leiders zeggen dat ze de overeenkomst niet zullen ondertekenen “…zoals die nu is“. Zij doelen op het feit dat er in juni 2019 een principeakkoord is bereikt, maar dat momenteel de vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Mercosur in handen is van advocaten en vertalers om overeenstemming te bereiken over de definitieve gedetailleerde formulering (ook wel juridische scrubbing of opschoning genoemd). De deal wordt dus technisch gezien nog wat aangepast. De EU-lidstaten zullen pas een deal tekenen nadat de “juridische opschoning” is gedaan. En ja, die ziet er inderdaad wat anders uit dan wat in 2019 overeen is gekomen in het principeakkoord.
… Is geen geruststelling
Maar dit is geen geruststelling. De CETA-deal die werd ondertekend tussen de EU en Canada had 19% van de tekst veranderd nadat de onderhandelingen officieel waren afgesloten. Maar de uiteindelijke deal was net zo gevaarlijk voor het milieu, de rechten van werknemers en de volksgezondheid als de oorspronkelijke tekst.
De reden hiervoor is dat de “juridische opschoning” niet bedoeld is om een significant deel van de tekst van de vrijhandelsovereenkomst te wijzigen, noch om de onderliggende economie te veranderen. De fundamentele problemen van de overeenkomst tussen de EU en Mercosur kunnen alleen worden aangepakt door de overeenkomst volledig over boord te kieperen en het handelsbeleid van de EU op een compleet andere leest te schoeien.
Duurzame bedoelingen?
Sommige EU-leiders hebben het idee aangereikt om een soort van “interpretatieve verklaring” toe te voegen aan de deal, om zo de schadelijke effecten van de overeenkomst zoveel mogelijk te beperken. Hoewel een dergelijke verklaring wederzijds zou worden overeengekomen, zou het de voorwaarden van de overeenkomst zelf niet veranderen. Stevige sancties, boetes, handelstop… Precies dit soort maatregelen die nodig zijn om milieu-, gezondheids- en sociale bescherming te garanderen, fix je niet met zo’n vrijblijvende interpretatie. Zo’n verklaring zou niet meer dan een mooie verpakking bieden voor een verder zeer slechte deal: handel stimuleren ten koste van klimaat, bos en ecosystemen, gezondheid en mensenrechten. Daarom is de enige optie ten gunste van mens en planeet om het verdrag te verwerpen.
“Door deze deal kunnen EU-leiders meer invloed en druk uitoefenen op Brazilië en Bolsonaro”
De Europese Commissie sloot de deal met onder andere Brazilië, terwijl de regering-Bolsonaro haar anti-milieu-agenda al uitrolde en de rechten van de inheemse bevolking moedwillig verzwakte. Dat juist op dát moment een principeakkoord werd bereikt met onder andere regering-Bolsonaro, lijkt eerder op een een beloning voor zijn kwalijke beleid, dan het afstraffen daarvan. De overeenkomst bevat niet eens sancties voor het niet-naleven van milieuregels!
Schade al gedaan….
Overigens, al zou de EU proberen om deze handelsovereenkomst te gebruiken om Brazilië ertoe aan te zetten schendingen als deze te stoppen, dan gaan er nog jaren overheen voordat er echte actie komt. De schade is dan al gedaan, terwijl we ons absoluut geen verder verlies aan Amazonewoud kunnen permitteren.
EU-actie tegen schendingen duurt te lang
Hoe lang het kan duren voordat de EU echt in actie komt, kun je opmaken uit de overeenkomst tussen de EU en Zuid-Korea, de eerste van de nieuwe generatie vrijhandelsovereenkomsten van de EU, met een hoofdstuk over handel en duurzame ontwikkeling. Voordat de deal zelfs in 2011 werd ondertekend en in 2013 van kracht werd, slaagde Zuid-Korea er al niet in de belangrijkste verdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie te ratificeren. Deze belofte was wel onderdeel van de handelsovereenkomst. Toch duurde het nog zes jaar voordat de Europese Commissie een geschil begon over arbeidsrechten, en het is nog steeds niet duidelijk of door deze actie de omstandigheden voor Zuid-Koreaanse arbeiders zullen verbeteren.
“We kunnen de druk op Bolsonaro niet verhogen zonder de betrekkingen met Brazilië te verdiepen”
De handelsbetrekkingen van de EU met Brazilië zijn al zo diep als ze zouden kunnen zijn: de EU is de op een na grootste handelspartner van Brazilië, de op een na grootste importeur van Braziliaanse soja en een belangrijke importeur van Braziliaans rundvlees. De EU is een strategische en onvervangbare handelspartner, zelfs zonder deze deal. Ondanks deze hechte economische relatie is de EU niet bereid geweest – of is zij niet bij machte – om het rampzalige beleid van Bolsonaro te beïnvloeden.
Meer van hetzelfde
De vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Mercosur zou “meer van hetzelfde” beleid zijn, dat de handel zou stimuleren in de landbouwproducten die de vernietiging van bossen en ecosystemen veroorzaken, en daarmee samenhangende schendingen van de mensenrechten, zonder enige garantie om die problemen aan te pakken.
Als de EU natuurbescherming en mensenrechten serieus neemt, moet ze ervoor zorgen dat de EU-consumptie niet langer leidt tot vernietiging van het milieu en mensenrechtenschendingen. De beste manier om dit te doen is een nieuwe EU-wet die bedrijven verplicht te bewijzen dat er geen sprake is van ontbossing, omzetten van kostbare ecosystemen of mensenrechtenschendingen in verband met de producten die ze op de EU-markt willen verkopen.
“Als de EU deze handelsovereenkomst niet sluit, zullen de Mercosur-landen er een sluiten met China en zal de EU invloed verliezen, wat slechter zou zijn voor het milieu en de mensenrechten”
We hebben geen handelsovereenkomsten nodig om handel te drijven – de EU handelt al met de Mercosur-landen, en China ook. De Mercosur-landen zijn in feite van plan deze overeenkomst met de EU te ondertekenen, aangezien hun handel met China afneemt.
EU-macht niet onderschatten
De EU heeft bijna 450 miljoen inwoners met veel koopkracht en de daarbij behorende verantwoordelijkheid. We moeten de macht van de EU niet bagatelliseren. EU-leiders kunnen deze macht juist gebruiken om positieve veranderingen in de wereld te bewerkstelligen – om ervoor te zorgen dat werknemers over de hele wereld hun arbeidsrechten beschermd krijgen bij de productie van het voedsel dat we eten, en om ervoor te zorgen dat dat onze consumptie niet bijdraagt aan de vernietiging van bossen en ecosystemen of aan schendingen van de mensenrechten.
Op EU-niveau hebben we een nieuwe wet nodig om ervoor te zorgen dat de producten van de vernietiging van bossen en ecosystemen en mensenrechtenschendingen niet langer in de schappen van onze supermarkten terecht kunnen komen. We verwachten dat dit een belangrijke stap is in de richting van het verkleinen van de ecologische en sociale voetafdruk van de consumptie in de EU. Het heeft geen zin dat de EU vrijhandelsovereenkomsten sluit die de handel in schadelijke goederen en producten bevorderen.
De EU-leiders sluiten deze handelsovereenkomsten ten voordele van kleine en middelgrote ondernemingen
Deze handelsovereenkomst is vooral in het voordeel van enkele grote bedrijven die al voor 80% werken op de internationale markt. In Europa gevestigde reuzen voor de productie van pesticiden, zoals BASF of Bayer-Monsanto, kunnen bijvoorbeeld enorme winsten boeken als de overeenkomst tussen de EU en Mercosur wordt geratificeerd. Nu al verkopen ze zeer gevaarlijke pesticiden in de Mercosur-landen, die hier zijn verboden. Met deze deal kunnen ze dezelfde rommel voor nog gunstigere tarieven aanbieden en hun winst alleen maar vergroten.
Kleinere bedrijven hebben niet de middelen om daadwerkelijk te profiteren van dit soort handelsdeals. Zulke overeenkomst kunnen we zelfs zien als een belemmering voor succes voor kmo’s in zowel Europa als in de Mercosurlanden, omdat het het toch al ongelijke speelveld met grote bedrijven nog meer doet kantelen. Het hoofdstuk over kmo’s in deze overeenkomst is slechts vier pagina’s lang en er kunnen geen sancties worden opgelegd in geval van overtreding van bepalingen in dit hoofdstuk. Het is duidelijk dat kmo’s geen prioriteit hebben voor degenen die over deze overeenkomst hebben onderhandeld.
Deze deal zal meer banen opleveren
Zelfs de eigen duurzame effectrapportage van de Europese Commissie geeft toe dat het onwaarschijnlijk is dat deze deal een aanzienlijk aantal banen zal toevoegen. Maar dit document kwam pas nadat de onderhandelingen waren afgerond. Er is dus in het sluiten van de handelsdeal geen rekening gehouden met deze bevindingen en er is dan ook niets opgesteld om deze problemen aan te pakken.
Het aantal sectoren met voorspeld banenverlies doorbreekt zeker de mythe van het scheppen van banen, en de weinige cijfers die banengroei aangeven, zijn op zijn best verwaarloosbaar. Zelfs als we bijvoorbeeld naar de projecties van de beste scenario’s van de Commissie kijken, verwachten ze dat de werkgelegenheid in de sector motorvoertuigen en transportmaterieel door deze deal met slechts 0,5% zal toenemen. Dit is een sector die zonder deze deal met 11,6% groeide sinds 2011.
Investeren in groen vervoer zal nieuwe duurzame en lokale banen creëren. Er zouden bijna vijf miljoen banen meer kunnen worden gecreëerd als de VN / ECE-landen hun investering in openbaar vervoer zouden verdubbelen. Uit een onderzoek van de European Cyclists Federation blijkt dat er momenteel al ongeveer 655.000 mensen in de fietsgerelateerde sectoren werken in de EU, en als het modale aandeel van fietsen zou worden verdubbeld, zouden er meer dan 400.000 extra banen kunnen worden gecreëerd.
De corona-pandemie betekent hoge economische verliezen, we hebben deze handelsovereenkomst nodig voor een boost.
Zelfs de voorstanders hiervan zeggen dat het het EU-bbp tegen 2032 slechts met 0,1% zal toenemen – terwijl tegelijkertijd wordt verwacht dat de consumentenprijzen met 0,2% zullen stijgen.
Van vrije handel is keer op keer gebleken dat het alleen grote bedrijven ten goede komt ten koste van de gemiddelde werknemer en het milieu. Overheidsuitgaven zijn essentieel om banen te beschermen en diensten te verlenen, vooral in moeilijke economische tijden. Maar door de tarieven op de handel te verlagen, wordt een belangrijke bron van overheidsinkomsten weggenomen. Als de btw wordt verhoogd om de inkomstenderving als gevolg van tariefverlagingen te compenseren, zal dat de consument nog meer raken. En er is geen garantie dat de verhandelde goederen goedkoper zullen worden, aangezien bedrijven er gewoon voor kunnen kiezen om de voordelen van handelsliberalisering in hun zak te steken in plaats van ze door te geven aan de consument.
In de overeenkomst staat dat partijen het klimaatakkoord van Parijs effectief moeten uitvoeren
Het artikel waarin de klimaatovereenkomst van Parijs wordt genoemd, staat in het hoofdstuk over handel en duurzame ontwikkeling van de Mercosur-deal, dat geen mechanisme kent om de toezeggingen af te dwingen. Deze korte en tandeloze toewijding aan het klimaatakkoord van Parijs biedt geen enkele geruststelling.
De deal bevat bepalingen over duurzaam bosbeheer en de verplichting om illegale houtkap te bestrijden, ook waarbij lokale en inheemse gemeenschappen worden betrokken
De bescherming van de rechten van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen en hun levensonderhoud moet een prioriteit zijn voor het EU-beleid inzake de bescherming en het herstel van bossen en ecosystemen in de wereld. Moorden op milieuactivisten en inheemse leiders staan op een historisch hoogtepunt in de Amazone, en het idee om een internationaal bindende overeenkomst te sluiten die dit probleem niet aanpakt, zou schandalig zijn.
Maar de vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Mercosur is verre van het geschikte instrument om Inheemse en lokale groepen te beschermen. De Europese Commissie heeft geen enkele moeite gedaan om deze groepen te raadplegen over de inhoud van de deal en wachtte niet op de voltooiing van haar eigen duurzaamheidseffectbeoordeling alvorens de onderhandelingen af te ronden.
De deal is gebaseerd op de veronderstelling dat de ‘opname’ van inheemse volkeren in transnationale ’toeleveringsketens van hout en andere bosproducten dan hout’ per definitie de meest geschikte of wenselijke manier is om ‘hun levensonderhoud te verbeteren’ en ‘het behoud en duurzaam gebruik van bossen. ” Maar hierbij wordt volledig voorbijgegaan aan hoe deze ‘opname’ tegenwoordig concreet plaatsvindt.
In plaats van de bescherming van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen te verbeteren, lijkt het handelsverdrag hun positie eerder te verzwakken. Een volgens de VN essentiële garantie om de inheemse rechten over het land waarop ze leven te waarborgen, is gevat in de formulering: “vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming”. In de EU- Mercosurdeal is het woordje ‘vrij’ ervan af gevallen. Is het slordigheid of bewuste afzwakking? Hoe dan ook, ook dit is een indicatie dat de rechten van inheemse volkeren geen hoge prioriteit hadden in de handelsovereenkomst.
In haar mededeling over “Intensivering van het EU-optreden om de bossen in de wereld te beschermen en te herstellen” erkende de Europese Commissie dat de consumptie in de EU een onevenredige 10% vertegenwoordigt van het wereldwijde aandeel van ontbossing in de totale consumptie van grondstoffen zoals palmolie, rundvlees, soja, cacao, maïs, hout en rubber. We hebben beleid en wetten nodig die dit een halt toeroepen, niet verergeren.
GEEN WOORDEN MAAR DADEN
|
|
|
|
YouTube |
|