De laatste jaren daalde het gasverbruik stevig en ook nieuw beleid is erop gericht fossiel gas uit te faseren. Toch keurde de Vlaamse regering deze zomer nog een plan goed voor een nieuwe pijpleiding voor fossiel gas. Zo vol tegen de stroom in roeien houdt belangrijke risico’s in voor de klimaattransitie en onze energiefactuur. Samen met Bond Beter Leefmilieu en Dryade ging Greenpeace dan ook in beroep tegen deze vergunning voor nieuwe fossiele infrastructuur.
Vind jij het ook onzinnig om nog te investeren in nieuwe fossiele infrastructuur?
Afgelopen zomer leverde de ontslagnemende Vlaamse regering een Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) af voor een ‘leidingstraat’ tussen Glabbeek (Vlaams-Brabant) en Halen (Limburg). De bedoeling van dit plan is het aanleggen van verschillende leidingen voor fossiel gas maar ook, in een later stadium, zogenaamde groene gassen, zoals hernieuwbaar geproduceerde waterstof. De verouderde aannames in het GRUP over een stijging van het aantal gasaansluitingen en de gasvraag, leiden tot een foute beslissing. Want vandaag nog nieuwe infrastructuur voor fossiel gas bouwen, in tijden van klimaatcrisis en net nu het gasverbruik eindelijk daalt, is werkelijk onzinnig.
Tussen 2021 en 2023 daalde het gasverbruik in België met 20%
Publieke data tonen immers aan dat noch in Limburg, noch in België in het algemeen, nood is aan bijkomende infrastructuur voor fossiel gas. Integendeel: tussen 2021 en 2023 daalde het gasverbruik in België met 20%. Bovendien stuurt het beleid aan op de verdere uitfasering van fossiel gas. Zo moeten energieverslindende woningen gerenoveerd worden, en mogen nieuwe woningen vanaf 2025 niet meer op het gas worden aangesloten. Onder meer de Europese Commissie verwacht dan ook een sterke daling van de gasvraag tegen 2040. Om de klimaatdoelen van Parijs te halen, zouden we zelfs al in 2035 zo goed als helemaal van het gas af moeten. Maar de goedkeuring van dit GRUP houdt hier helemaal geen rekening mee.
Ook de plannen op langere termijn voor een reeks pijpleidingen voor groene gassen zoals waterstof overtuigen niet. In 2020 was het geloof in waterstof als mirakeloplossing nog groot, maar intussen is men hier veel kritischer over. Ook onze eigen studie ‘Voorbij de hype’ toont dat het potentieel van hernieuwbare waterstof als alternatief voor fossiele brandstoffen overschat werd. Het gebruik van dure, schaarse hernieuwbare waterstof is enkel zinvol voor een beperkt aantal industriële processen, zoals staal- of methanolproductie. Niets wijst echter op een duurzame stijging van de waterstofvraag in Limburg, waar men de nieuwe pijpleiding wil bouwen. Op basis van de laatste inzichten is het dus hoogst onzeker of ook deze infrastructuur voor meer duurzame gassen überhaupt nodig is.
Kwetsbare huishoudens dreigen opnieuw getroffen te worden
Investeren in overbodige fossiele infrastructuur is echter niet zonder risico. Dit vertraagt niet alleen de noodzakelijke investeringen in een systeem gebaseerd op hernieuwbare energie, maar leidt ook tot ‘stranded assets’, of verloren investeringen. Bovendien dreigen opnieuw vooral kwetsbare huishoudens getroffen te worden. Want wanneer de nettarieven stijgen om de gemaakte investeringen terug te verdienen, en hierdoor meer en meer gebruikers aangezet worden om van het gas af te stappen, blijven de minder gegoede gezinnen achter in de spiraal van steeds hoger oplopende kosten.
In Frankrijk en Duitsland zien we al dat de nettarieven stijgen doordat de gasvraag daalt. Dit vraagt om tussenkomst van de overheid. Niet door investeringen in nieuwe fossiele infrastructuur goed te keuren die de energiefactuur nog hoger drijven, maar door kwetsbare gezinnen te ondersteunen zodat ook zij van het gas af kunnen. Het is hoog tijd dat de Vlaamse regering de energietransitie ernstig neemt en doortrekt in haar beleid, van planning en vergunning tot renovatie- en warmtesteun.
