Er is een uitspraak in de rechtszaak van Greenpeace tegen het Waalse Gewest over de luchtkwaliteit: de rechter oordeelt dat Wallonië de Europese verplichtingen inzake luchtkwaliteit nakomt. Greenpeace geeft deze strijd om de gezondheid van de Waalse burgers echter niet op en bekijkt welke verdere legale stappen mogelijk zijn.

Greenpeace bekritiseert het Waalse Gewest omdat het de luchtvervuiling niet op een representatieve manier meet. Voornamelijk in steden, waar de vaste meetstations zich bevinden op plaatsen met weinig verkeer, geven de officiële resultaten een vertekend beeld. 

“Deze uitspraak ten voordele van het Waalse Gewest is zeker geen overwinning voor de Waalse burgers, want zij weten niet wat ze inademen. Daarom laten we het hier zeker niet bij”, zegt Elodie Mertz, expert Luchtkwaliteit en Mobiliteit bij Greenpeace. “In gelijkaardige zaken in andere landen of in de Greenpeace-zaak tegen het Vlaamse Gewest waren de rechters zeer duidelijk: de luchtkwaliteit moet zo representatief mogelijk worden gemeten en gerapporteerd aan Europa. Daarvoor kunnen alle erkende meetinstrumenten, niet alleen vaste stations, worden gebruikt.”[1]

De gegevens van de Interregionale Cel voor het Leefmilieu (IRCEL) bevestigen het: heel wat Walen worden blootgesteld aan gevaarlijke niveaus van vervuiling.[2] Een meetcampagne van Greenpeace in verschillende Waalse steden in 2018 toonde ook belangrijke overschrijdingen van de Europese normen voor stikstofdioxide, voornamelijk in Namen, Luik en Charleroi. 

Recent becijferde de Europese Commissie dat 55% van de voortijdige overlijdens te wijten aan blootstelling aan fijn stof en stikstofdioxide vermeden kunnen worden, als EU-lidstaten de wetgeving inzake luchtkwaliteit strikt opvolgen. 

“De volksgezondheid staat op het spel. Als de luchtkwaliteit slecht wordt gemeten, wordt ze systematisch onderschat terwijl ze schade blijft berokkenen aan de gezondheid van de Walen, in het bijzonder de zwaksten. Het beter in kaart brengen van de luchtkwaliteit is echter niet meer dan een eerste stap. Een ambitieus plan ter bestrijding van de luchtverontreiniging is dringend nodig”, preciseert Elodie Mertz. 

Stand van zaken Vlaamse rechtszaak 

Greenpeace daagde ook de Vlaamse regering in 2017 voor de rechter omwille van de ongezonde lucht in Vlaanderen, en meer bepaald het blijvend overschrijden van de Europese normen voor stikstofdioxide (NO2). De rechter gaf Greenpeace gelijk en oordeelde dat de Vlaamse regering binnen het jaar na de betekening van het vonnis (6 november 2018) een luchtkwaliteitsplan moest opstellen, dat aantoont hoe deze illegale overschrijdingen zo snel mogelijk weggewerkt kunnen worden.

Het plan waarmee de Vlaamse regering in 2019 op de proppen kwam, beantwoordde hier hoegenaamd niet aan, oordeelde Greenpeace. En opnieuw was de rechter het hiermee eens. Maar ook tegen deze uitspraak ging Vlaanderen in beroep. De uitspraak van dit beroep wordt eind februari 2021 verwacht. 

Noten:

[1] Het Vlaamse Gewest is verplicht om een ambitieus luchtkwaliteitsplan uit te werken als gevolg van een rechtszaak aangespannen door Greenpeace. 

[2] En deze kaart houdt nog geen rekening met de impact van street canyons op de luchtkwaliteit in Wallonië. Dit zijn min of meer smalle straten met gebouwen aan beide kanten die een goede luchtcirculatie verhinderen. Hierdoor blijft de vervuiling “gevangen”. In Vlaanderen is aangetoond dat dit soort straten belangrijke plaatsen van luchtverontreiniging zijn.