Toerisme, veeteelt, visserij en excessieve houtkap zijn de belangrijkste verantwoordelijken van natuurvernietiging in Europa. Dat blijkt uit een nieuw rapport van Greenpeace dat vandaag wordt vrijgegeven bij de start van de Dag van de Biodiversiteit op COP27. [1] Europese landen, en de EU in het bijzonder, mogen zich dan wel als rolmodel presenteren, toch schieten ze tekort in de bescherming van hun ecosystemen. Wetten ontbreken of worden eenvoudigweg niet gehandhaafd.  

Tijdens de dag van de biodiversiteit op de COP27 wordt de nadruk gelegd op het verband tussen de klimaatcrisis en de biodiversiteitscrisis. Klimaatverandering speelt een belangrijke rol bij het verlies aan biodiversiteit, maar ook in omgekeerde richting wordt de klimaatcrisis erdoor versneld. Daarom moet de biodiversiteitscrisis een politieke topprioriteit worden. 

In het nieuwe rapport stelt Greenpeace dat Europa zich op deze COP weliswaar profileert als een voorbeeldige leerling inzake natuurbescherming, de resultaten geven echter een geheel ander beeld. “Onze houtindustrie blijft de kostbare Europese bossen ontginnen die ons beschermen tegen extreme weersomstandigheden”, verklaart Ruth-Marie Henckes, experte biodiversiteit bij Greenpeace België. “Intensieve landbouw en de overproductie van melk en vlees vervuilen massaal onze ecosystemen. Dat leidt bijvoorbeeld tot vervuiling van grote rivieren in Bulgarije, Denemarken, Duitsland en Spanje. Ontbossing is dan weer de belangrijkste oorzaak van het verlies aan biodiversiteit in Zweden, Roemenië, Polen en Duitsland. En in Zwitserland en Nederland zijn het de stikstofvervuiling van megaboerderijen en megaslachthuizen die een destructief effect hebben op de biodiversiteit.” 

Alarmerende bevindingen

Het Greenpeace-rapport belicht een aantal zeer zorgwekkende situaties overal in Europa. Zo is in Nederland slechts 15% van de natuur nog intact en staat meer dan een derde van de dier- en plantensoorten op de rode lijst. De belangrijkste oorzaak hiervan is de stikstofverontreiniging door de veehouderij. In Duitsland heeft de commerciële houtkap het Duitse bosareaal aanzienlijk verminderd. De Duitse beukenbossen beslaan nu nog maar ongeveer 7% van de oorspronkelijke 91 miljoen hectare!

In Polen wordt door agressieve bosbouw en illegale houtkap het Karpatenbos geveld, een van de waardevolste bossen van Europa. Grote roofdieren zoals bruine beren, lynxen en wolven zijn ervan afhankelijk voor hun levensonderhoud, en het geeft ook leven aan talrijke zeldzame en bedreigde soorten en ongeveer 500 endemische vaatplantensoorten. In het rapport staan nog vele andere verontrustende voorbeelden. 

Bescherming van de stedelijke natuur in België is inzet van burgerorganisaties

“In België werd de stedelijke natuur de afgelopen jaren vernietigd op een schaal die problematisch is, want het is onze beste bondgenoot om ons te beschermen tegen de extreme weersomstandigheden die de opwarming van de aarde veroorzaakt,” vervolgt Ruth-Marie Henckes. Het aan België gewijde hoofdstuk richt zich daarom op het verlies van groene ruimte in Brussel. “In onze hoofdstad zijn 14% van de natuurgebieden verloren gegaan in de periode tussen 2003 en 2016. Lokale burgercollectieven zijn de belangrijkste beschermers van de Brusselse natuur, die bedreigd wordt door grote bouwprojecten. Greenpeace steunt hen rechtstreeks, bijvoorbeeld in de strijd om het Moeras van Wiels of de Friche Josaphat te redden. Het zijn slechts twee voorbeelden in een lange lijst van natuurgebieden die bedreigd worden door bouwprojecten.”

Volgende stap: de COP over biodiversiteit in Montreal 

De volgende VN-conferentie over biodiversiteit wordt van 7 tot 19 december gehouden in Montreal, waar naar verwacht een nieuw internationaal kader zal worden uitgewerkt dat de biodiversiteit moet beschermen tijdens dit decennium. Het wordt een unieke kans om de natuurbescherming veel ernstiger te nemen. Greenpeace roept de Europese regeringen op om een wereldwijde overeenkomst te steunen met strikte en bindende doelstellingen. Die moeten uiterlijk in 2030 ten minste 30% van het land en de oceanen beschermen, en daarbij moeten ook de rechten van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen worden erkend. 

Voetnoot
[1] Failing nature – How life and biodiversity are destroyed in Europe, 2022