In een ongekend gespannen geopolitieke context, heeft Europa alles te winnen bij meer zelfstandigheid. Toch lijkt het precies de tegenovergestelde richting in te slaan voor de toekomst van onze energievoorziening. Elke dag raken we meer afhankelijk van een fossiele brandstof die niet alleen slecht nieuws is voor de planeet, maar ook voor onze portemonnee: fossiel gas. Sinds Poetin de oorlog startte in Oekraïne, is onze import van Russisch LNG (Liquified ‘Natural’ Gas of vloeibaar ‘aard’gas) toegenomen. [1] En nu pleiten beleidsmakers zelfs voor nog meer import van LNG uit onder andere de Verenigde Staten van Trump. Dat is waanzin, en we leggen in deze blog uit waarom.
Fossiel gas, de drijvende kracht achter instabiele energieprijzen
Mensen wereldwijd herinneren zich nog de enorme – en voor velen pijnlijke – stijging van de gasprijzen in 2022. De gasprijs is direct gekoppeld aan de geopolitieke situatie en daardoor extreem wispelturig. Dit vormt een constant risico voor Belgische gezinnen, waarvan de overgrote meerderheid afhankelijk is van gas om hun woning te verwarmen. Onze afhankelijkheid van gas zorgt voor energiearmoede en onzekerheid, terwijl de enige echte winnaar de fossiele industrie is – want zij blijven recordwinsten boeken. Onaanvaardbaar!
Fossiel gas versnelt de klimaatcrisis
De gaslobby probeert er een ‘groen’ randje aan toe te voegen door over ‘aard’gas te spreken, maar dat verandert niets aan het feit dat gas een fossiele brandstof is. En wetenschappers waarschuwen ons al jaren: als we de klimaatcrisis willen beperken, moeten we zo snel mogelijk het gebruik van fossiele brandstoffen uitfaseren. Fossiel gas bestaat grotendeels uit methaan, een broeikasgas dat op een periode van 20 jaar 84 keer sterker is dan CO₂. Methaan lekt in de atmosfeer wanneer gas uit de grond wordt gehaald, tijdens het vloeibaar maken of wanneer het wordt vervoerd via pijpleidingen of LNG-tankers.
Het is verantwoordelijk voor 29% van de Europese uitstoot van broeikasgassen afkomstig van fossiele brandstoffen.
Inkomsten van fossiel gas financieren oorlog
Gas voedt en beïnvloedt ook oorlogen en conflicten. Het geeft bijvoorbeeld geopolitieke voordelen aan gasrijke landen zoals Rusland en de VS, ten koste van landen die gas moeten importeren – zoals België. Ondanks de sancties tegen Rusland blijft de Europese import van Russisch LNG onverminderd doorgaan en zelfs toenemen. Onze betalingen voor de import van dat gas vullen nochtans dagelijks de oorlogskas van Poetin.
Maar ook Russisch gas inruilen voor nog meer Amerikaans schaliegas is een slecht idee. Hoe kan het voor Europa nu verstandig zijn om Trump en zijn destructieve ‘drill baby drill’ politiek te versterken, en tegelijkertijd onze afhankelijkheid van de VS te versterken in plaats van af te bouwen?
De natuur als slachtoffer van fossiel gas
Gaswinning en bijbehorende infrastructuur – zoals boorplatforms, pijpleidingen, LNG-terminals en raffinaderijen – veroorzaken ernstige schade aan de natuur: ontbossing, lozing van giftige stoffen, vervuiling van bodem, moerasgebieden en zeebodems… Al deze destructieve gevolgen verergeren de biodiversiteitscrisis. En dan spreken we nog niet eens over fracking, een extreem vervuilende en schadelijke manier om gas te ontginnen die vooral in de VS vaak gebruikt wordt.
Fossiel gas schendt mensenrechten
De handel in fossiel gas gaat ook gepaard met talloze schendingen van mensenrechten. Of het nu gaat om gasvelden in de VS of het Russische noordpoolgebied: gasontginning, -bewerking en -transport veroorzaken ernstige gezondheidsproblemen, bedreigen traditionele levenswijzen en richten materiële schade aan woningen aan (dat probleem kennen ze in Nederland ook maar al te goed).
Europa staat voor een keuze
Verwarm jij je huis met gas? Gebruik je gas om te koken? Dan klinkt een toekomst zonder gas misschien abstract of zelfs beangstigend. Dat is begrijpelijk. Maar als samenleving hebben we de oplossingen in handen om deze fossiele brandstof achter ons te laten. Wat ons tegenhoudt? Gebrek aan politieke moed en visie. Europa moet wakker worden!
We kunnen van fossiel gas af als beleidsmakers de transitie naar hernieuwbare energie versnellen en tegelijk een grootschalige en voor iedereen toegankelijke renovatiegolf inzetten. Onze vrijheid, onafhankelijkheid en betaalbare energiefacturen staan op het spel.
Vind jij ook dat we een gasprobleem hebben?
Roep Europese leiders op om te stoppen met de bouw van nieuwe fossiele infrastructuur in Europa.
Noot
[1] De Russische LNG-volumes naar België stegen met 180% (of x2,8) tussen 2021 en 2024. De Russische LNG-volumes naar Europa stegen met 25,5% tussen 2021 en 2024.
