Kostbare stukken natuur moeten in België nog te vaak wijken voor verkavelingen, recreatie en industrialisering. Dit is zorgwekkend, want stedelijk groen is cruciaal voor onze gezondheid, biodiversiteit en het klimaat. De afgelopen jaren ondersteunde Greenpeace daarom lokale natuurbeschermers die actie voerden tegen problematische projecten. Samen konden we enkele mooie overwinningen vieren. We lijsten ze op in dit hoopvol overzicht.
6 recente overwinningen in België
Overal in het land zijn er recente voorbeelden van projecten die de natuur bedreigen waartegen lokaal actie werd gevoerd. Door deze acties werden een aantal van deze projecten flink aangepast of zelfs helemaal stopgezet.
1. Donderberg in Laken
In de Brusselse gemeente Laken waren er concrete plannen om op de Donderberg een school en woningen te bouwen. De bedreigde site is echter een prachtige groene zone. Buurtbewoners en actiecomités voerden een jarenlange strijd om deze groene oase te bewaren. Ze wezen er ook op dat de nood aan een nieuwe school op deze locatie achterhaald was. Het nieuwe schepencollege besliste eind vorig jaar om de bouwplannen op te bergen en de braakliggende groene ruimte tot een park om te vormen.
2. Zennebeemdenbos in Mechelen
In Mechelen voerde het lokaal actiecomité “Groene Buffer” een intensieve campagne om het Zennebeemdenbos te redden. Dit gebied werd bedreigd door plannen voor de bouw van een grootschalig waterpretpark met meer dan 1000 parkeerplaatsen. Op het einde van vorig jaar besliste initiatiefnemer Plopsa uiteindelijk zelf om de stekker uit hun project te trekken door aanhoudende juridische onzekerheid en de gewijzigde economische realiteit.
3. Bois D’Imbrechies in Bernissart
In Henegouwen werd le Bois D’Imbrechies, een oud en ecologisch heel waardevol bos van 17 hectare, bedreigd door plannen om er een industriezone van te maken. Het comité “Sauvons le bois d’Imbrechies” voerde er een grote sensibiliseringscampagne en oefende politieke druk uit op lokaal niveau en het Waalse gewest. Uiteindelijk werden ook hier de plannen ingetrokken en werd dit mooie bos zelfs erkend als een publiek toegankelijk natuurreservaat.
4. Speelbos in Heist-op-den-Berg
In Heist-op-den-Berg werd een stadsbos bedreigd door een goedgekeurd Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) waardoor het bos zou verdwijnen voor de bouw van appartementenblokken. Het bos is zeer geliefd bij de buurtbewoners; in het weekend spelen er honderden jongeren van de lokale jeugdvereniging. Het comité “Red het speelbos”, mobiliseerde meer dan 600 mensen om bezwaar tegen dit RUP in te dienen. Een petitie voor het behoud van het bos werd door meer dan 1500 mensen ondertekend. Eind januari gaf de Raad Van State de actievoerders gelijk en werd het RUP vernietigd.
5. La butte du Celly in Sainte-Ode
In de provincie Luxemburg wou het bedrijf Mammut een grootschalig toeristisch complex bouwen op “La butte du Celly”. Een megalomaan project: hotels, restaurants, luxe gites en appartementen met bijhorende wegen en parkings. Dit alles werd voorzien op een site van 80 hectare van grote ecologische waarde. Tegen het project rees erg veel protest door het comité Celly-C-Nous. Uiteindelijk werd de verkoopovereenkomst tussen de provincie en de projectontwikkelaar geannuleerd.
6. Weidegebied in Heist-aan-Zee
In Heist-aan-Zee was een projectontwikkelaar van plan om 117 nieuwbouw appartementen te bouwen op een ecologisch waardevol en overstromingsgevoelig weidegebied. Een klein maar volhardend actiecomité, SOS Heist-aan-zee , organiseerde petities en bezwaarschriften om de plannen aan te klagen. Uiteindelijk trok de projectontwikkelaar zelf zijn beroep tegen de weigering van vergunningsaanvraag in en lijkt ook dit project nu van de baan.
De aanhouder wint (vaak)
Deze protestacties voelen vaak als een gevecht tegen de bierkaai aan, omdat we moeten opboksen tegen machtige gevestigde belangen in de politiek en/of bedrijfswereld. Veel burgers blijven lang onverschillig omdat ze het gevoel krijgen machteloos te staan. Het lijkt wel alsof alles “toch al beslist” is.
Geen enkele van de overwinningen die we hierboven beschrijven was dan ook vanzelfsprekend. Ze zijn het resultaat van aanhoudende inspanningen van lokale actiecomités, waarin zowel sensibilisering, politieke druk en juridische acties een belangrijke rol speelden.
Maar moeilijk gaat ook…dat bewijzen deze zes overwinningen en de lokale groepen die hier onvermoeibaar voor bleven strijden.
Wil je zelf actie voeren? Greenpeace schreef een handleiding vol concrete tips om een succesvolle protestactie op te zetten en de natuur in je buurt te beschermen.
Greenpeace kreeg de voorbije jaren veel vragen van bezorgde burgers en lokale actiecomités om hun inspanningen voor de bescherming van lokale natuur te ondersteunen. Het besef dat stedelijke natuur van groot belang is voor onze gezondheid, voor de biodiversiteit en als buffer tegen extreme weersomstandigheden is sterk toegenomen.
(1) Greenpeace is vooral een internationale milieuorganisatie, die zich richt op het aanpakken van mondiale problemen. Maar we vinden het belangrijk om geëngageerde burgers te steunen in hun strijd voor lokale natuur.
(2) Omdat we helaas niet kunnen ingaan op àlle vragen om steun van bezorgde buurtbewoners en lokale actiecomités, moesten we altijd zorgvuldig afwegen hoe we het beste konden helpen.
(3) Om onze kennis rond efficiënt campagnevoeren zo goed mogelijk te delen, schreven we een handleiding om mensen en lokale actiecomités te ondersteunen die natuurvernietiging in hun buurt willen aanklagen.
Zowel in Vlaanderen als in Wallonië organiseerden we bijeenkomsten waarbij Greenpeace – samen met BOS+ en Occupons le terrain – ervaringen uitwisselden met lokale actiecomités. We organiseerden infosessies met advocaten over de mogelijkheden van juridisch actievoeren, gaven training over het opzetten van een succesvolle media-strategie, campagne-strategie, actie voeren, en over succesvolle crowdfunding.
Daarnaast verleende Greenpeace de voorbije twee jaar vaak steun op een meer directe manier. Zo hielpen we onder meer met de mobilisering voor petities en manifestaties, en gingen we in direct overleg met lokale actiecomités om hun protestacties te versterken. We bezochten tal van kleine natuurgebieden die worden bedreigd en brachten deze lokale zaken onder de aandacht op onze sociale media. Vaak diende Greenpeace ook mee bezwaarschriften in of trokken we samen met lokale comités naar de rechtbank.
