De biodiversiteitstop van Cali krijgt een vervolg in Rome

De biodiversiteitstop in Cali, Colombia, bracht in oktober 2024 bijna 200 landen samen om de financiering en uitvoering van het Kunming-Montreal Biodiversiteitsakkoord te bespreken. Hoewel er stappen vooruit werden gezet, leidde de top niet tot een slotakkoord. Daarom wordt de conferentie eind februari voortgezet in Rome. Deze afrondingsvergadering is cruciaal voor het veiligstellen van de nodige financiële middelen en afspraken tegen 2030.

Van 21 oktober tot 01 november 2024 vond in Cali, Colombia de zestiende vergadering plaats van de bijna 200 landen die het VN-verdrag voor het behoud van de Biologische Diversiteit (“CBD” – Convention on Biological Diversity in het Engels) hebben ondertekend.  De verwachtingen waren hoog gespannen: er zou beslist worden hoe extra financiële middelen vrijgemaakt konden worden om de doelstellingen van het Kunming-Montreal Biodiversiteitsakkoord te realiseren tegen 2030.  Een ander belangrijk element: de betrokken landen zouden bespreken hoe de uitvoering van al deze doelstellingen in de verschillende landen gemonitord zou worden. 
 
Helaas kon over deze belangrijke agendapunten in Colombia geen akkoord worden bereikt. De vergadering liep erg lang uit – deelnemende landen raakten het niet eens over wie wat zou bijdragen om de natuur beter te beschermen en hoe dat extra geld dan beheerd zou worden – waardoor de delegaties van meerdere landen de conferentie al hadden verlaten terwijl andere landen nog verder onderhandelden.  

Uiteindelijk was het niet mogelijk om nog een geldige stemming te laten doorgaan over het slotakkoord van de conferentie in Cali.

Geen complete flop

Toch draaide de conferentie in Colombia niet helemaal uit op een mislukking. Er werden enkele belangrijke deel-akkoorden gesloten:

• Er werd een akkoord bereikt  over een beter georganiseerde deelname van  inheemse volkeren en lokale gemeenschappen aan de VN-besluitvorming over biodiversiteit. 
• Er is een akkoord over duidelijke procedures die vanaf nu gevolgd moeten worden om de ecologisch meest waardevolle mariene gebieden te identificeren zodat ze beter beschermd kunnen worden.
• Door de oprichting van het “Cali-fonds” kunnen farmaceutische bedrijven en agro-concerns nu financieel bijdragen aan hun gebruik van genetische informatie uit de natuur (DSI: Digitial Sequencing Information). Ook al zal dit fonds op vrijwillige basis functioneren en zijn de voorgestelde bijdragen erg laag, is dit toch een voorzichtige trendbreuk. De tijd van gratis gebruik maken van natuurlijke hulpbronnen zonder dat de landen van herkomst en de inheemse bevolking daarvoor gecompenseerd worden, lijkt voorbij.

Conferentie in Rome: een nieuwe kans op een akkoord over nieuwe financiële middelen voor natuurbehoud ?

Zonder slotakkoord van deze 16e biodiversiteitsconferentie, dreigen de wereldwijde onderhandelingen om de natuur te redden aanzienlijke vertraging op te lopen: “COP17” zal immers pas in 2026 plaatsvinden in Armenië. Vandaar dat de COP16 een vervolgsessie krijgt zodat de onderhandelingen van Colombia formeel afgesloten kunnen worden.  Deze vergadering (“COP16 bis”) vindt plaats van 25-27 februari 2025 in  Rome, Italië.

Hèt belangrijkste agendapunt van de hervatte sessie in Rome wordt zeker en vast de  nieuwe strategie die bepaald moet worden om extra financiële middelen te mobiliseren die dringend nodig zijn om de negatieve trend van het biodiversiteitsverlies te keren. Eerder werd becijferd dat er hiervoor tegen 2030 wereldwijd zo’n  200 miljard dollar per jaar nodig is.  Tijdens de vorige COP15 in Montreal was er een politiek akkoord dat de “ontwikkelde landen” tot 2030 met jaarlijks 20 miljard dollar per jaar over de brug zouden komen en na 2030 met 30 miljard dollar per jaar. Maar daar staan we nog ver van af.

Tegelijk is het nodig dat subsidies en andere financiële stimuli voor activiteiten die de biodiversiteit schade berokkenen worden afgebouwd met minstens 500 miljard dollar per jaar tegen 2030. Op dat vlak is nog maar weinig vooruitgang geboekt. In Rome moet ook verder onderhandeld worden in welk(e) fonds(en) deze extra financiële middelen zullen beheerd worden en op welke manier het geld zal worden verdeeld.

Welke rol speelt België?

Ook ons land heeft het Verdrag inzake de Biologische Diversiteit ondertekend en is dus gebonden aan de akkoorden die op deze vergaderingen worden afgesloten. Jammer genoeg trok ons land eind vorig jaar met lege handen naar de Biodiversiteitstop in Colombia: de geactualiseerde Nationale Biodiversiteitsstrategie (“NBS”) die ook België moet opstellen, geraakte niet op tijd klaar. 

De resultaten van de publieke consultatie die vorige zomer over dit plan werd georganiseerd, zijn inmiddels in het ontwerpplan verwerkt. De aangepaste versie werd goedgekeurd door de interministeriële commissie voor Leefmilieu en zal dus wellicht ook op tijd worden ingediend voor de conferentie in Rome. Momenteel is het plan echter nog niet publiek gemaakt.

Toch werd het werk van de Belgische delegatie internationaal gewaardeerd dankzij haar experten in de CBD-onderhandelingen. België was samen met Brazilië co-voorzitter van de gesprekken over biodiversiteitsfinanciering en sloot zich in Colombia aan bij progressieve landen die pleiten voor integratie van biodiversiteit in alle beleidsdomeinen (vaak als ‘mainstreaming’ omschreven). Ironisch genoeg ontbreekt dit streven in de Vlaamse en Waalse regeerakkoorden. En wat tot nu toe is uitgelekt over de onderhandelingen voor een federaal regeerakkoord, voorspelt ook maar weinig goeds

Bescherming van de Natuur en Klimaat samen aanpakken in 2025

Van 10 tot 21 November  2025 vindt in de Braziliaanse stad Belém  ook de dertigste klimaatconferentie plaats (UNFCCC COP30).  De Braziliaanse president Lula toont grote ambitie om de bescherming van het Amazonewoud en de resterende grote bosgebieden elders in de wereld een centrale plaats te geven in deze onderhandelingen. Landen met veel tropisch bos zoals Brazilië, Indonesië en Congo moeten eindelijk beter financieel vergoed worden als ze inspanningen leveren om hun regenwouden te beschermen.  Niet alleen als leefomgeving voor de lokale bevolking en tal van planten- en diersoorten maar ook omdat het behoud en herstel van deze bosgebieden van vitaal belang is in de strijd tegen de klimaatcrisis.

Voor Greenpeace is 2025 daarom een zeer belangrijk jaar om de internationale politieke onderhandelingen over het klimaat en de biodiversiteit van zeer dichtbij te volgen en er mee voor te zorgen dat er eindelijk een doorbraak kan komen in het wereldwijd beleid om onze laatste oerwouden te beschermen. 

Wil je meer weten over de historiek en de globale doelstellingen van het Biodiversiteitsverdrag?