Wat hebben de klimaat- en natuurcrisis te maken met racisme? Alles eigenlijk. Hetzelfde systeem dat onze Aarde uitknijpt als een citroen voor grondstoffen, buit op grote schaal mensen uit en schendt de rechten van lokale bevolkingsgroepen. Daarom staat Greenpeace schouder aan schouder met organisaties die tegen racisme en discriminatie vechten.
Waarom een Internationale dag tegen racisme en discriminatie?
Op 21 maart 1960, tijdens een vreedzame betoging tegen de apartheidswetten in Sharpeville in Zuid-Afrika, opende de politie het vuur op de demonstranten. Daarbij vielen 69 doden. De apartheid was een discriminerend regime dat de Zuid-Afrikanen opdeelde in groepen en hen verschillende rechten toekende naargelang van hun raciale identiteit. De apartheid werd in 1948 ingevoerd. Na het drama van Sharpeville riep de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties 21 maart uit tot Internationale Dag voor de ‘Uitbanning van Rassendiscriminatie’.
Sinds Sharpeville zijn er nog talloze andere rassenmisdaden gepleegd. Nog niet zo lang geleden, in mei 2020, was er wereldwijd veel beroering over de moord op George Floyd. In alle grote wereldsteden kwamen tienduizenden mensen op straat om te protesteren tegen die gruwelijke misdaad. Het is het bekendste geval van een rassenmisdaad in de recente geschiedenis, maar het zijn er te veel om allemaal op te sommen.
Maar waar komt racisme vandaan?
Om de link met de exploitatie en de aantasting van het milieu te begrijpen, kan het helpen om terug te keren naar de oorsprong van het racisme. Racisme lijkt iets van alle tijden, maar voor de 15de eeuw ging het toch vooral om onderscheid en discriminatie op basis van culturele verschillen.
De eerste vormen van racisme werden opgetekend tijdens de Spaanse verovering van Amerika. De Spanjaarden hebben de inheemse bevolkingen gewelddadig aangepakt omdat ze zogenaamd minderwaardig en verdorven waren. Het was dan ook gerechtvaardigd voor de conquistadors om Amerika binnen te vallen en de Europese cultuur op te leggen.
Racisme was dus eerst en vooral het discours van de kolonisten om de agressie tegen en dominantie over een groep te rechtvaardigen, die als biologisch minderwaardig voorgesteld werd door een andere superieur geachte groep.
Wat gebeurt er in België?
In ons land vertaalt rassendiscriminatie zich in (politie)geweld of in ongelijke toegang tot huisvesting, de arbeidsmarkt en het onderwijs. Het racisme werd eerst gebruikt om de slavernij en de kolonisatie goed te praten. Nu is het breed aanwezig in onze samenleving, zowel bij openbare als bij privé-instellingen. Zowel hier in België als in de rest van de wereld worden mensen in hun levensomstandigheden en overlevingskansen gediscrimineerd louter op basis van hun huidskleur, hun cultuur of hun etnische afkomst.
Rassenmisdaden en discriminatie liggen dus aan de basis van het kapitalistische systeem en ‘extractivistische’ systeem (met extractivisme wordt onduurzame ontginning van grondstoffen voor de wereldmarkt bedoeld) waarin we leven. Een systeem dat zoals we weten verwoestend is voor al het leven op aarde.
Greenpeace ijvert voor een groene en rechtvaardige transitie, want milieubescherming en sociale rechtvaardigheid zijn nauw met elkaar verbonden. Iedereen verdient dezelfde kansen op een groenere planeet. Daarom zijn we solidair met mensen die gediscrimineerd worden op grond van hun huidskleur, en dat tonen we op 20 maart. Jij ook?