De corona-crisis hield het afgelopen jaar vele vliegtuigen aan de grond. Heel wat mensen kijken uit naar opnieuw een vliegvakantie, dat is begrijpelijk. Ook de luchtvaartsector wil zo snel mogelijk terug naar ‘normaal’. Maar om ook de klimaatcrisis aan te pakken kunnen – en hoeven – we niet terug naar de explosieve groei van het aantal vluchten van voor de pandemie. Vijf dingen die je (mogelijks) nog niet wist over de luchtvaart.
1. Sterkst groeiende klimaatvervuiler
Vliegen is de meest klimaatschadelijke vorm van mobiliteit. De officiële CO2-cijfers die over de luchtvaart vaak de ronde doen (“amper 2% van de totale uitstoot”) zijn misleidend om twee redenen.
Eén: wetenschappers wijzen op klimaateffecten van vliegen die ruimer gaan dan CO2, zoals die van NOx of waterdamp. Die niet-CO2 effecten zijn twee keer erger dan enkel de impact van CO2 op de opwarming. In totaal was de uitstoot van de commerciële luchtvaart in 2018 goed voor 5,5% van alle door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde.
En twee: de luchtvaart was voor de corona-crisis ook de snelst groeiende bron van broeikasgassen. Als we terugkeren naar het ‘normaal’ van voor corona, zal de uitstoot van luchtvaart veel andere inspanningen om broeikasgassen te besparen teniet doen.
2. Iedereen betaalt toch belastingen? Niet de luchtvaart!
De luchtvaart geniet al decennia van een geprivilegieerde status: er is geen belasting op kerosine, geen BTW op internationale vliegtickets en in tegenstelling tot andere industrietakken is de sector niet onderworpen aan een klimaatplan die naam waardig. Door die oneerlijke voordelen kan de luchtvaart ook te makkelijk duurzamere alternatieven zoals de trein kapot concurreren.
Maar ondanks al die privileges en bijgevolg de minimale bijdragen aan de staatskas, kwam de sector toch aankloppen voor bakken belastinggeld wanneer de corona-crisis toesloeg. En dat kregen ze ook: al minstens € 37 miljard stopten onze overheden de luchtvaartmaatschappijen toe, zonder daar enige geloofwaardige sociale- of klimaatgaranties aan te koppelen. Onaanvaardbaar!
3. Goedkoop vliegen, maar ten koste van wat?
De consument is in het voorbije decennium gewend geraakt aan spotgoedkope city-trips of zakenreisjes met het vliegtuig. Maar die race to the bottom heeft een prijs. En niet alleen voor het klimaat.
Ook de arbeidsvoorwaarden in de luchtvaartsector zijn de laatste jaren verslechterd, als gevolg van de opkomst van low-cost luchtvaartmaatschappijen zoals Ryanair. Ex-werknemers noemen de sector een ‘brutale werkgever’. Daarnaast zorgen ook de klimaatcrisis, automatisering, digitalisering en het risico van toekomstige pandemieën voor onzekerheid in de luchtvaartsector. Daarom moet ook worden gedacht aan een rechtvaardige transitie voor werknemers in de sector.
4. Iedereen vliegt, toch?
Er hangt ook een onrechtvaardig geurtje aan de groeiende klimaatimpact van de luchtvaart. Want die valt grotendeels toe te schrijven aan een relatief beperkte groep mensen. Zowat de helft van de totale uitstoot van de luchtvaart wordt veroorzaakt door frequente vliegers die slechts 1 % van de wereldbevolking vertegenwoordigen. Meer dan 80 % van de wereldbevolking heeft zelfs nog nooit gevlogen.
We moeten daarom niet allemaal collectief stoppen met af en toe eens het vliegtuig te nemen. Maar het frequente vlieggedrag waar bv. de zakenwereld of toeristen door de lage prijzen aan gewend zijn geraakt, valt simpelweg niet te rijmen met de grenzen van onze planeet.
5. Geen kant en klaar groen alternatief (buiten de trein)
De grote uitdaging voor de luchtvaartindustrie is dat er nog geen (opschaalbare en betaalbare) technologische oplossingen beschikbaar zijn voor het vergroenen van het luchtverkeer.
Synthetische brandstoffen (of e-brandstoffen) op basis van hernieuwbare energie zullen op termijn fossiele kerosene kunnen vervangen. Maar dat is nog niet voor morgen en vooral: dat is onmogelijk op een duurzame manier met het volume aan vliegverkeer van voor corona. Om alle vluchten (voor corona) duurzaam met e-brandstoffen te laten verlopen, zouden we meer hernieuwbare energie nodig hebben dan vandaag wereldwijd beschikbaar. Terwijl we natuurlijk ook hernieuwbare energie nodig hebben om andere sectoren te vergroenen.
Om de luchtvaart in lijn te brengen met het klimaatakkoord van Parijs, zal er dus een pak minder gevlogen moeten worden. Uit een Europese simulatie die studiebureau Climact voor Greenpeace deed, blijkt dat het aantal vluchten met minstens 33% moet dalen. Zo kunnen we om te beginnen al vele korte-afstandsvluchten vervangen door een kwalitatief Europees netwerk van (nacht)treinen.
Ik teken: de luchtvaart moet haar deel doen voor het klimaatIk steun Greenpeace
|
|
|
|
YouTube |
|