Circa 60% van graangewassen dient als veevoeder, amper een kwart voor ons voedsel
Europa teelt vandaag vooral gewassen die dienen als veevoer en biobrandstof, veel minder om mensen te voeden. Winst primeert op voedselsoevereiniteit, stelt milieuorganisatie Greenpeace vast in een nieuwe analyse. Daaraan gelinkt is er op het continent een overproductie van vlees en zuivel, terwijl de grote ecologische voetafdruk van de industriële veeteelt blijft toenemen. België, en dan vooral Vlaanderen, is een koploper qua overproductie van varkens en kippen.
Lees ‘False sense of security’, Greenpeace (oktober 2020)
Volgende week woensdag staat er op de agenda van het Europese Parlement een beslissende stemming over het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB). “We roepen de EU op om haar voedsel- en landbouwbeleid te heroriënteren en voorrang te geven aan de lokale productie van het soort voedsel dat we in Europa nodig hebben, gekweekt op een manier die een eerlijke prijs voor de boeren garandeert, en die het milieu en het klimaat beschermt”, verklaart Matteo De Vos, expert duurzame landbouw bij Greenpeace België.
Want terwijl de voedselproductie blijft groeien, vertaalt dat zich niet per se in veerkrachtigere voedselsystemen of gezondere voeding voor Europeanen. “Integendeel, we stellen vast dat een groeiend productieniveau hand in hand gaat met minder kleinschalige boerderijen in de EU. In plaats van meer lokaal geproduceerd en ecologisch voedsel, zien we vooral de export van industrieel geproduceerde vlees en zuivel boomen”, aldus De Vos.
Een greep uit de cijfers (1):
- EU-landbouwproductie stijgt, vooral vlees en zuivel >>>
Kippenvlees +25%, graangewassen (merendeel als veevoer) +13%, en zuivel +8% - Trend van schaalvergroting en industrialisering >>>
Tussen 2005-2016 verdwenen 4,2 miljoen boerderijen in de EU, terwijl het landbouwareaal ongeveer hetzelfde bleef. Voor veel familiale veeboeren geldt ‘fors uitbreiden of stoppen’ - Meer dan 71% van alle landbouwgrond in de EU staat in dienst van de veeteelt
- Scherpe stijging export in de veesector >>>
Uitvoer rund- en varkensvlees minstens verdubbeld, ook uitvoer van kippenvlees (+35%) en zuivel (+45%) nemen een hoge vlucht - Meeste graan en bijna alle soja eindigt als veevoeder >>>
In 2016 werd 59% van alle graan in de EU gebruikt als veevoeder, en amper 24% voor menselijke consumptie. Bij soja dient 88% om dieren te voeden. - Maïs, koolzaad en zonnebloem nauwelijks voor menselijke consumptie >>>
Maïs wordt in de EU bijna uitsluitend geteeld als veevoer of biobrandstof. Slechts 9% van koolzaad en 25% van zonnebloempitten dient voor directe menselijke consumptie
Dat alles weerspiegelt zich ook in de klimaatimpact. De veesector nam in 2018 17% van de totale EU-emissies (directe én indirecte uitstoot) voor haar rekening. Uit een andere, eveneens recente analyse van Greenpeace blijkt bovendien dat de jaarlijkse uitstoot van de veeteelt in Europa met 6% gestegen is tussen 2007-2018. Op die manier halen we nooit de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs.
Voor meer info: ‘Farming for failure’, Greenpeace (september 2020)
En in België?
Ons land is zeker geen uitzondering. Ook in België is er een duidelijke tendens naar schaalvergroting, waarbij het aantal veehouders jaar na jaar afneemt terwijl het aantal dieren per veeteeltbedrijf toeneemt.
Kijken we naar de zelfvoorzieningsgraad van vlees en zuivel (ofwel de verhouding tussen nationale productie en nationale consumptie), dan zien we vooral uitschieters voor varkensvlees (171%) en kippenvlees (159%). Vergelijk met peulvruchten (-91%), granen (-69%) en fruit (-60%), allemaal gewassen waarvoor we sterk afhankelijk zijn van import. (2)
Ook bij ons tot slot stijgt de uitstoot van de veesector, met bijna 8 procent (directe én indirecte emissies) tussen 2007-2018. (3)
Huidig compromis is status-quo
“De leiders van de EU hebben in coronatijden de mond vol van voedselzekerheid, maar ze steunen wel beleid dat overproductie van vlees, massale import van soja en het gebruik van voedselgewassen als brandstof stimuleert. De Europese boeren kunnen genoeg gezond en betaalbaar voedsel voor de Europeanen produceren, maar nu worden ze onder druk gezet om in bulk te produceren voor exportmarkten”, stelt Matteo De Vos vast.
Daarom roept Greenpeace alle Belgische europarlementsleden op om niet zomaar een nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) goed te keuren dat ons de komende 10 jaar weer opsluit in een destructief model.
Het Europees Parlement zal volgende week in de plenaire vergadering stemmen over dit GLB. De meest recente compromissen van de grote fracties (christendemocraten, sociaaldemocraten en liberalen) reppen niet over de onevenredige steun voor de industriële veeteelt en de veevoederproductie, en bevatten geen maatregelen om de subsidies voor megastallen te beperken. De EU debatteert momenteel ook over nieuwe vrijhandelsakkoorden zoals EU-Mercosur, die de industrialisering van de veeteelt en de aandacht voor de bulkproductie voor de export alleen maar verder in de hand zouden werken.
Contact:
Persdienst Greenpeace: Sarah Jacobs – 0496 26 31 91 – [email protected]
Noot:
- Bron: meestal FAOSTAT voor de periode 2007-2016, dat zijn de meest recente cijfers beschikbaar. Voor meer informatie, en methodologie: zie Greenpeace-analyse “False Sense of Security” (oct 2020)
- Bron voor de cijfers in deze paragraaf: FAOSTAT Food Balance 2016
- Bron: FAOSTAT voor de periode 2007-2018