เกมและกิจกรรมที่สอนเรื่องการดูแลสิ่งแวดล้อม
ไอเดีย 5 ข้อในการสร้างสรรค์กิจกรรมสนุกสนานโดยปราศจากพลาสติก
- ใช้พลาสติกใช้ซ้ำ แทนการซื้อพลาสติกใหม่
- มองหาวัสดุที่ทนทานซึ่งผ่านการใช้งานมาแล้ว
- ไม่ทิ้งวัสดุที่ยังมีคุณภาพพอจะนำไปใช้งานอื่น หรือใช้ในวัตถุประสงค์อื่นได้
- ถ้าเป็นไปได้ พยายามใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการเล่นเกม แทนที่การใช้วัสดุสิ่งของซึ่งต้องทิ้งหลังใช้เสร็จ
- นำเกมมาใช้ในบทเรียนเกี่ยวกับพลาสติก เพื่อให้นักเรียนรู้สึกสนุกและเข้าใจบทเรียนได้มากขึ้น
เกมและกิจกรรมสำหรับนักรณรงค์รุ่นเยาว์
นักเรียนในวัยนี้มีความคิดสร้างสรรค์ที่เต็มเปี่ยมและการซึบซับสิ่งที่เกิดขึ้นรอบตัวอย่างเต็มที่ เราแนะนำคุณครูให้ลองนำกิจกรรมที่เราเลือกมา นำไปปรับใช้กับพวกเขากัน
จำลองเดินขบวนเรียกร้องอย่างสร้างสรรค์
สร้างสรรค์คำพูด ภาพวาด งานศิลปะ หรือสโลแกนต่างๆ ขึ้นมาต่อสู้เพื่อยุติมลพิษพลาสติก
วัสดุอุปกรณ์ที่ต้องเตรียม
- หาคำพูดหรือสโลแกนที่ได้รับความนิยมในภาษาไทยหรือภาษาอังกฤษก็ได้ ถ้าในโรงเรียนเคยทำกิจกรรมรณรงค์ให้บริษัทลดใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติก ก็หาคำพูดโดนใจมาเขียน อาจจะช่วยกัยระดมสมองในชั้นเรียนกันได้
- ผ้าผืนใหญ่หรือกระดาษ
- สีและแปรงหรือดินสอสี ปากกาสี
- เสาไม้ หรือ กิ่งไม้
- กรรไกร
วิธีปฏิบัติ
- คุณครูอ่านตัวอย่างของคำพูดหรือสโลแกนเหล่านั้นให้นักเรียนฟัง
- ให้นักเรียนร่วมกันถกเถียงต่อคำพูดและสโลแกนนั้น ในฐานะคนฟัง พวกเขาคิดเห็นกันอย่างไร ฟังแล้วได้อะไร และสโลแกนเหล่านั้นส่งผลอะไรต่อสังคมบ้าง
- แบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่ม คุณครูตั้งโจทย์เกี่ยวกับพลาสติกในแง่มุมต่างๆ เช่น ขยะพลาสติกในมหาสมุทร สัตว์ที่ได้รับผลกระทบจากมลพิษพลาสติก ภาคธุรกิจที่ผลิตบรรจุภัณฑ์พลาสติก เป็นต้น แล้วให้นักเรียนช่วยกันคิดสโลแกน คำคม คติพจน์ขึ้นมา
- ให้นักเรียนเขียนสโลแกนของพวกเขาลงบนผ้าหรือกระดาษ ด้วยสีหรือดินสอ ปากกา
- เมื่อเขียนเสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนอแนวคิดของสโลแกนของพวกเขาให้เพื่อนๆ ฟัง
- เด็กๆ นำสโลแกนที่ตนเองคิดไปแปะในห้องเรียนหรือคุณครูนำผลงานนักเรียนไปเผยแพร่ทางสื่อออนไลน์ของโรงเรียนเพื่อสะท้อนถึงการช่วยกันลดมลพิษพลาสติก
R is for REFILL, REUSE, REDUCE… and RELAY!
กิจกรรมสุดสนุกและใช้ความรวดเร็วเพื่อดูว่าใครจะเป็นคนที่คิดไอเดียได้มากที่สุดในการหลีกเลี่ยงการใช้วัสดุใช้ครั้งเดียวทิ้ง
วัสดุอุปกรณ์ที่ต้องเตรียม
- กระดานไวท์บอร์ด หรือกระดานดำ
- ปากกาเขียนกระดานหรือชอร์ค
- อุปกรณ์สำหรับจับเวลา
ขั้นตอนการเล่น
- แบ่งนักเรียนในห้องออกเป็น 4 กลุ่ม
- ด้านบนของกระดาน เขียนว่า ‘เพื่อต่อสู้กับมลพิษพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง พวกเราสามารถ … ’ ให้แต่ละทีมเติมประโยคเกี่ยวกับแนวทางการแก้ปัญหามลพิษพลาสติกลงไป
- หลังจากนั้น แต่ละทีมแบ่งกระดานเป็น 3 ช่อง คือ Refill, Reuse และ Reduce
- คุณครูอธิบายให้นักเรียนฟังถึงวิธีการเล่นและแนะนำพวกเขาให้ใช้เวลาให้เร็วที่สุดเท่าที่ทำได้ รวมถึงคิดไอเดียใหม่ภายใต้หัวข้อที่กำหนด
- หลังจากนั้น ให้แต่ละทีมยืนต่อแถวด้านหน้ากระดาน โดยเว้นระยะห่างกับทีมอื่นๆ ประมาณ 1-2 เมตร
- คุณครูแจกปากกาเขียนกระดานหรือชอร์คแก่นักเรียน เมื่อนักเรียนได้ยินเสียงสัญญาณ คนที่อยู่แถวหน้าสุดเริ่มเขียนไอเดียของตนเองภายใต้หัวข้อนั้น เสร็จแล้วรีบส่งปากกาให้เพื่อนคนถัดไป แล้วตนเองวิ่งไปต่อแถวด้านหลังสุด
- แต่ละรอบควรเริ่มและจบด้วยเสียงสัญญาณ ความยาวของรอบขึ้นอยู่กับการตกลงกัน แต่ให้เริ่มจากรอบที่ยาวก่อน ( 1 ถึง 2 นาที) แล้วสั้นลงเรื่อยๆ ในรอบถัดไป
- เกมนี้จะเล่นกี่รอบก็ได้ และทีมที่มีไอเดียมากที่สุดจะเป็นผู้ชนะ
บันไดงู บันไดพลาสติก
เกมนี้ดัดแปลงมาจากเกมบันไดงูที่เราคุ้นเคยกัน ถือเป็นเกมที่สนุกและได้ทดสอบความรู้ความเข้าใจของนักเรียนในเรื่องมลพิษพลาสติกไปด้วยในคราวเดียว เกมจะสนุกยิ่งขึ้นถ้าได้เล่นกันเป็นกลุ่ม
มาเริ่มเตรียมวัสดุอุปกรณ์กันเลย
- แผ่นเล่นเกมขนาดใหญ่ (ปริ้นได้เลย)
- คำอธิบายสัญลักษณ์ต่างๆบนเกม
- แพขยะ : ตอบคำถามเกี่ยวกับแพขยะ
- เครื่องหมายคำถาม : ตอบคำถามต่างๆ ในชุดคำถาม
- หลอดพลาสติก : แทนงูเลื่อนลงไปช่องล่างสุดของหลอด
- ถังขยะสีเหลือง : ยกตัวอย่างขยะที่ทิ้งลงถังสีเหลือง
- ถังขยะสีน้ำเงิน : ยกตัวอย่างขยะที่ทิ้งลงถังสีน้ำเงิน
- ถังขยะสีแดง : ยกตัวอย่างขยะที่ทิ้งลงถังสีแดง
- ถังขยะสีเขียว : ยกตัวอย่างขยะที่ทิ้งลงถังสีเขียว
- กระบอกน้ำ : แทนบันไดเลื่อนขึ้นไปช่องบนสุดของกระบอกน้ำ
- รูปเต่า : เดินถอยหลัง 1 ช่อง
- ลูกเต๋าขนาดใหญ่
เริ่มเล่นด้วยคำถามง่ายๆ
(ตัวอย่าง) คุณครูสามารถปรับคำถามให้เข้ากับบริบทของสังคมที่โรงเรียนตั้งอยู่หรือบทเรียนก่อนหน้าได้ และคำถามควรเกี่ยวกับเรื่องพลาสติกและขยะ
ขั้นตอนการเล่น
- แบ่งกลุ่มออกเป็น 4 กลุ่ม ในกรณีที่มีแผ่นกระดานเกมขนาดใหญ่ ตัวแทนในแต่ละกลุ่มสามารถยืนเล่นบนแผ่นกระดานได้ แต่ถ้าไม่สามารถใช้กระดานขนาดใหญ่ ให้ใช้อุปกรณ์อย่างอื่นซึ่งเป็นอะไรก็ได้ เพื่อเป็นสัญลักษณ์ในการเล่นของแต่ละกลุ่ม
- ในแต่ละทีมผลัดกันโยนลูกเต๋า แล้วตัวแทนเดินไปตามช่องตามจำนวนตัวเลขที่ปรากฎบนลูกเต๋า
- หากผู้เล่นทีมใดเดินไปหยุดที่ช่องหลอดพลาสติก จะต้องเดินถอยหลังกลับไปช่องสุดท้ายของหลอดพลาสติก เพราะหลอดพลาสติกเป็นพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง เราจึงต้องถอยหลัง (ในกรณีที่อยู่ปลายหลอดแล้วให้ผู้เล่นอยู่ที่เดิม)
- หากผู้เล่นทีมใดเดินไปหยุดที่ช่องแก้วน้ำส่วนตัว ผู้เล่นสามารถเดินขึ้นไปยังบนช่องสุดท้ายของแก้วน้ำ เพราะแก้วน้ำส่วนตัวเป็นภาชนะใช้ซ้ำ ซึ่งถือเป็นทางเลือกที่ยั่งยืนในการลดมลพิษพลาสติก
- หากผู้เล่นทีมใดเดินไปตกลงช่องเครื่องหมายคำถาม ทีมนั้นจะต้องตอบคำถามเกี่ยวกับพลาสติก ถ้าตอบถูกผู้เล่นอยู่ที่เดิม แต่หากตอบผิดจะต้องเดินถอยหลังไป 1 ช่อง
- หากผู้เล่นทีมใดเดินไปหยุดที่ช่องแพขยะ จะต้องตอบคำถามเกี่ยวกับแพขยะ ตอบถูกผู้เล่นอยู่ที่เดิม แต่หากตอบผิดจะต้องเดินถอยหลังไป 1 ช่อง
- หากผู้เล่นทีมใดเดินไปหยุดที่ช่องถังขยะ ทีมนั้นจะต้องยกตัวอย่างขยะที่จะต้องทิ้งลงในถังสีนั้นๆ
- หากผู้เล่นทีมใดเดินไปหยุดที่ช่องรูปเต่า ทีมนั้นจะต้องเดินถอยหลัง1ช่อง และหยุดเล่น 1 ครั้ง
- ผู้เล่นทีมใดเดินถึงช่องสุดท้ายก่อน เป็นผู้ชนะ