Tot de allerlaatste minuut werd op COP26 hard gebikkeld tussen voor- en tegenstanders van meer ambitie en solidariteit. Het slotakkoord is zwak maar erkent eindelijk fossiele brandstoffen als belangrijkste oorzaak van de klimaatcrisis. En er is nog reden tot hoop: de klimaatjongeren speelden meer dan ooit een belangrijke rol.
Tegenvallend resultaat, teleurstellend België
Eerst het slechte nieuws: uiteraard zijn we diep teleurgesteld met het zwakke slotakkoord van de internationale klimaattop in Glasgow, verontwaardigd zelfs. Vooraf hadden we vier eisen gesteld en die zijn slechts deels ingevuld. De tekst erkent dat de uitstoot nog vóór 2030 drastisch moet dalen, maar uiteindelijk blijft het bij woorden en worden de daden doorgeschoven naar volgend jaar. Bovendien werd op het laatste moment een belangrijke zin over het uitfaseren van steenkool en fossiele subsidies nog verzwakt onder druk van India en China, en kreeg de zwendel in CO2-compensatie een boost met de creatie van nieuwe achterpoortjes waardoor grote vervuilers kunnen blijven uitstoten. Opnieuw slaagden fossiele belangen er in om uit te stellen wat onvermijdbaar is: het einde van alle fossiele brandstoffen.
Ook België heeft boter op het hoofd, zegt Carine Thibaut, onze woordvoerster die de onderhandelingen van de eerste tot de laatste minuut ter plaatse heeft gevolgd: “Wij hebben premier De Croo ontmoet zodra hij aankwam in Glasgow. We hebben hem laten weten dat België met één stem moet spreken op deze klimaattop. Ons land laat internationaal immers vaak te weinig van zich horen of is afwezig door interne onenigheid. België is één van de slechtst presterende Europese landen en heeft zich niet aangesloten bij de ‘High Ambition Coalition’, een coalitie van landen die zich engageren om de opwarming tot 1,5°C te beperken. Dat is een schande!”
Toch kan ‘het signaal van Glasgow’ moeilijk ontkend worden. Na bijna twee jaar coronaleed, waardoor deze top een jaar moest worden uitgesteld, en twee jaar met zeer veel klimaatschade zoals bosbranden, droogtes, smeltend ijs en overstromingen, lijken toch wat landen de kop uit het zand gehaald te hebben. In de tekst wordt namelijk ook erkend dat veel kwetsbare landen vandaag al verlies en schade lijden door de klimaatcrisis, en dat we een rechtvaardige transitie nodig hebben. Al moet er dringend meer boter bij de vis. De rijke landen waaronder België, die historisch de zwaarste verantwoordelijkheid dragen aan de klimaatcrisis, moeten meer solidariteit aan de dag leggen.
People power werkt!
Het meest hoopgevend was echter de leidersrol die jongeren hebben gespeeld op deze top. Samen met inheemse leiders, activisten en landen in de frontlinie van de klimaatcrisis zijn zij verantwoordelijk voor de positieve elementen in het slotakkoord, en dit ondanks felle tegenkanting van landen die de fossiele belangen verdedigen of hun verantwoordelijkheid willen ontlopen. Zonder hun acties en oprechte oproepen tot concrete ambitie zou deze top volledig mislukt zijn.
We moeten nu naar deze coalitie van echte leiders luisteren, want onze tijd om deze crisis op te lossen raakt op. De vele klimaatmarsen overal in de wereld hebben de voorbije weken extra druk gezet en in veel landen vertaalt zich dit in meer ambitie rond hernieuwbare energie en uitstootreductie. People power werkt, maar als we de kloof met de 1,5°C-doelstelling willen dichten, zullen we de komende tijd moeten blijven escaleren om fossiele brandstoffen, subsidies en reclames uit onze samenleving te bannen.
Samen voor een wereld zonder fossiele brandstoffen
De strijd voor een gezonde, eerlijke en duurzame toekomst wordt niet makkelijk. Want ook al is de wetenschap glashelder over de verantwoordelijkheid van de fossiele industrie, toch waren deze bedrijven nog steeds massaal aanwezig op de klimaattop in Glasgow. Uit onderzoek blijkt zelfs dat het aantal fossiele lobbyisten groter was dan de grootste nationale delegatie! Dat is zoals een top over de schadelijke effecten van roken waar de tabaksindustrie mee aan tafel zit.
En dit terwijl veel kwetsbare landen en groepen door de hoge reis- en verblijfskosten en ongelijke toegang tot coronavaccins amper aanwezig konden zijn op de top waar over hun toekomst beslist wordt. Zo moesten ook Greenpeace collega’s uit Afrikaanse landen de klimaattop online volgen. Vier jonge activisten uit Namibië, Oeganda, Mexico en Bangladesh zeilden daarom met de Rainbow Warrior (en ‘onze’ vrijwilligster Audrey) helemaal naar de klimaattop om dit aan te kaarten. “Het is lachwekkend te denken dat klimaatonderhandelingen kunnen plaatsvinden zonder de meest getroffen mensen te betrekken. We zijn al te lang genegeerd.”
Gelukkig staan we niet machteloos tegenover de zware belangen van de fossiele industrie en haar constante aanwezigheid in onze economie, ons dagelijks leven en ons straatbeeld. Wij kunnen vandaag zeggen “Genoeg is genoeg”. Steun onze oproep voor een einde aan fossiele reclame en help ons zo een belangrijke pijler van het fossiel systeem onderuit te halen.