ตอนนี้ผมอ่อนแรงมาก ผมหายใจไม่ออกเพราะเป็นโรคหืด ผมอยู่บนเรือและอากาศก็ร้อนสุด ๆ ได้โปรดช่วยผมที ผมต้องไปโรงพยาบาล” นี่คือเสียงของแมนนี่ (นามสมมุติ) จากวิดีโอที่เขาอัดไว้ขณะทำงานบนเรือประมง
ในปี 2562 แมนนี่เดินทางจากฟิลิปินส์เพื่อไปทำงานบนเรือ ดา วัง (Da Wang) เรือประมงพาณิชย์ที่ทำประมงในทะเลหลวง เรือลำนั้นมีเจ้าของเป็นชาวไต้หวัน แต่ชักธงประเทศวานูวาตู แมนนี่หวังว่าโอกาสนี้จะทำเงินให้เขามากพอที่จะจุนเจือครอบครัว
แต่มันไม่ได้เป็นไปตามที่เขาหวัง แมนนี่กลายเป็นเหยื่อของการค้ามนุษย์ ระหว่างที่อยู่บนเรือ เขาเห็นการทำร้ายร่างกายลูกเรือ โดยมีหนึ่งเหตุการณ์หนึ่งที่รุนแรงเป็นพิเศษ
“รองกัปตันจะจับตาดูเราทำงาน และพอเขาเห็นว่าเพื่อนเรา ซึ่งตอนนี้เขาเสียชีวิตไปแล้ว ไม่ทำงาน หรือทำได้ไม่ดี เขาจะลงมาและเริ่มทำร้ายร่างกาย” แมนนี่กล่าว
อัยการพบว่าแรงงานคนดังกล่าวเสียชีวิตจากอุบัติเหตุของแข็งกระแทกที่ท้ายทอย แม้สาเหตุการเสียชีวิตจะไม่เชื่อมโยงกับการทำร้ายร่างกาย แต่อุบัติเหตุครั้งนั้นทำให้ลูกเรือ 19 คนลาออก โดยมีรายงานว่าพวกเขาไม่สามารถทนกับความรุนแรงที่ต้องเจอบนเรือได้
ที่มาของอาหารทะเล
สิ่งที่แมนนี่ต้องเจอไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่ และเกิดขึ้นอยู่บ่อยครั้งในอุตสาหกรรมทูน่าเป็น “วงจรอุบาทว์”
เพราะเมื่อมีการประมงเกินขนาด สิ่งมีชีวิตในทะเลลดน้อยลง เรือประมงก็ต้องเดินทางไกลขึ้น แรงงานราคาถูกต้องทำงานหนักอยู่กลางทะเลหลวงที่ไม่มีกฎหมายและมาตรการควบคุมดูแล แรงงานเหล่านี้มีความเสี่ยงอย่างมากที่จะเผชิญกับการใช้ความรุนแรง และพวกเขาแทบจะไม่มีช่องทางที่จะหนีหรือรายงานเรื่องนี้ได้เลย
ตลอดหลายปีที่ผ่านมา มีรายงานข่าวเกี่ยวกับความโหดร้ายต่อแรงงานประมงเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เครือข่ายองค์กรด้านแรงงานระบุว่า แรงงานประมงกลายเป็นเหยื่อค้ามนุษย์และการบังคับใช้แรงงาน เช่น การกดขี่ค่าแรง แรงงานบางส่วนต้องกลายเป็นแรงงานขัดหนี้
หลาย ๆ บริษัทเลือกลงทุนกับการโฆษณาว่าตนมีความรับผิดชอบและใช้วิธีประมงที่ยั่งยืนพอๆกับโฆษณารสชาติของผลิตภัณฑ์ แต่สำหรับองค์กรที่ตามติดและบันทึกข้อมูลการละเมิดสิทธิแรงงานในห่วงโซ่อุปทานมานานหลายปี แม้พวกเขาจะประกาศและสัญญาว่าจะให้ความเชื่อมันต่อผู้บริโภค แต่คำกล่าวอ้างเหล่านี้ไม่ได้ “จริง” เสมอไป
ปลอมข้อมูลตรวจสอบย้อนกลับ
รายงานสืบสวนล่าสุดของกรีนพีซ เอเชียตะวันออก พบว่า บัมเบิล บี แบรนด์อาหารทะเลของสหรัฐอเมริกา กำลังผิดคำมั่นในการอนุรักษ์ทรัพยากรและปกป้องสิทธิมนุษยชน
บัลเบิล บี มีแพลตฟอร์มชื่อ “Trace My Catch” ซึ่งช่วยให้ผู้บริโภคสามารถตรวจสอบย้อนกลับ ว่าทูน่าในกระป๋องถูกจับได้ที่ไหนและใช้การทำประมงวิธีใด อย่างไรก็ดีข้อมูลในแพลตฟอร์มบางส่วนกลับไม่เพียงพอ
ในการตรวจสอบตัวอย่างเรือประมงสัญชาติไต้หวันหรือมีเจ้าของเป็นชาวไต้หวัน 119 ลำ ซึ่งเป็นผู้จัดจำหน่ายปลาให้บัมเบิล บี พบว่าเรือประมงมากกว่า 13 ลำ เคยฝ่าฝืนข้อบังคับของสำนักการประมงไต้หวัน และเคยอยู่ในบัญชีดำการประมงผิดกฎหมาย ขาดการรายงานและไร้การควบคุม (llegal, Unreported and Unregulated – IUU fishing)
รายงาน “Fake My Catch: The Unreliable Traceability in our Tuna Cans” ยังขุดไปถึงข้อมูลที่น่าตกใจ เช่น อาหารทะเลที่มีที่มาจากการบังคับใช้แรงงานถูกวางขายในสหรัฐอเมริกา
ทูน่ากระป๋องของบัมเบิล บี ที่มีขายในซูเปอร์มาร์เก็ต รับซื้อทูน่ามาจากเรือ ดา วัง แพลตฟอร์ม Trace My Catch ระบุว่าบริษัทได้มีการรับซื้อปลาจากเรือดังกล่าวในการออกเรือปี 2562 ซึ่งเป็นปีที่มีรายงานว่าชาวประมงคนหนึ่งถูกตีจนเสียชีวิตกลางทะเล และในเดือนเมษายนที่ผ่านมา กัปตันเรือดา วัง รองกัปตัน และลูกเรืออีก 7 คนถูกฟ้องโดยเจ้าหน้าที่ไต้หวัน ข้อหาบังคับใช้แรงงานและค้ามนุษย์
การสืบสวนของกรีนพีซ เอเชียตะวันออก ยังพบว่าเรือประมงหลายลำมีส่วนเกี่ยวข้องกับการล่าครีบฉลาม ประมงผิดกฎหมาย และฝ่าฝืนข้อบังคับของสำนักการประมงไต้หวัน นอกจากนี้ กรีนพีซ เอเชียตะวันออกยังได้สัมภาษณ์แรงงานที่ทำงานบนเรือประมงที่ขายสินค้าให้บัมเบิล บี โดยพวกเขาแจ้งว่าต้องทำงานเกินเวลา และมีการเบี้ยวค่าแรง
ข้อค้นพบเหล่านี้ตรงข้ามกับนโยบายของบัมเบิล บี เรื่องความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม
ทางเลือกที่ยั่งยืน
บัมเบิลบีอยากให้เราเชื่อว่าผลิตภัณฑ์ของพวกเขา “ดีต่อคุณ” แต่ถ้าหากมีการบังคับใช้แรงงานและละเมิดสิทธิมนุษยชนในห่วงโซ่อุปทาน มันจะดีต่อคุณจริงหรือ ?
เมื่อมีทางเลือก ผู้บริโภคก็พยายามหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มาจากประมงเกินขนาด ผิดกฎหมาย หรือใช้แรงงานบังคับ ดังนั้น บัมเบิล บี และ บริษัทแม่อย่าง เอฟซีเอฟ ซึ่งถือเป็นหนึ่งในแบรนด์ทูน่าชั้นนำของโลก ต้องแสดงความรับผิดชอบต่อมหาสมุทรและชีวิตของแรงงานที่ทำงานในทะเล
ในฐานะผู้บริโภค สิ่งที่เราต้องการคือความโปร่งใส และข้อมูลที่ไม่บิดเบือน สิ่งเหล่านี้จะทำให้ผลิตภัณฑ์ของบัมเบิล บี ไม่ใช่แค่ “ดีต่อคุณ” แต่ดีต่อโลกนี้ทั้งใบ